Handelsconflict
Wapenstilstand Boeing en Airbus symbool voor nieuwe relatie tussen Washington en Brussel
Een concreet resultaat bij het bezoek van president Biden aan de EU in Brussel. Maar er blijven nog genoeg meningsverschillen over.
De Europese Unie en de Verenigde Staten hebben een 17 jaar oud handelsconflict beslecht. Het bezoek van president Joe Biden aan Brussel en diens ‘America is back’-boodschap zijn dinsdag aangegrepen om de slepende ruzie rond vliegtuigbouwers Airbus (Europees) en Boeing (Amerikaans) te beëindigen.
De grootste twee economieën van de wereld beschuldigden elkaar er al die tijd van hun vliegtuigfabrikanten de hand boven het hoofd te houden met overheidssubsidies, waardoor er van eerlijke concurrentie geen sprake zou zijn. Strafmaatregelen in de vorm van onder meer importtarieven op producten zoals Franse wijn of Amerikaanse sterke drank buitelden over elkaar heen.
“Deze ontmoeting (met Biden) is begonnen met een doorbraak over vliegtuigen”, zei voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie kort nadat de Amerikaanse president in het EU-raadsgebouw was gearriveerd. “Hiermee begint echt een nieuw hoofdstuk in onze relatie, want we gaan van het voeren van processen naar samenwerking.”
Hernieuwde innigheid
Al sinds Bidens inauguratie in januari wordt gesproken van hernieuwde innigheid tussen Brussel en Washington, na vier moeizame jaren onder Donald Trump. Die noemde de EU een ‘vijand’. Concreet was er tot nu toe niet zo veel van die betere relatie te merken. Amerikaanse en EU-onderhandelaars hebben de afgelopen dagen koortsachtig aan het akkoord gewerkt. Daarvoor moesten ook Airbus-productielanden Duitsland, Frankrijk en Spanje over de streep worden getrokken.
Beide partijen hebben nu afgesproken dat ze de komende vijf jaar geen strafmaatregelen zullen nemen. Intussen praten experts van beide kanten over nieuwe afspraken over subsidiëring: wat mag nog wel en wat niet meer?
In maart was al een soort staakt-het-vuren afgesproken, voor de duur van vier maanden. De Amerikanen houden nog steeds een slag om de arm, want echt helemaal bijgelegd is het Airbus-Boeing-geschil nog niet. Handelsvertegenwoordiger Katherine Tai, een van de hoofdonderhandelaars, zei dat strafmaatregelen toch weer op tafel komen als Amerikaanse bedrijven niet in staat blijken ‘eerlijk te concurreren’ met hun Europese branchegenoten.
Zowel de Amerikanen als de Europeanen hadden al een tijdje de buik vol van het vliegtuigenconflict, het langste in de geschiedenis van de Wereldhandelsorganisatie. De ruzie heeft drie Amerikaanse presidenten en zes EU-handelscommissarissen beziggehouden. In oktober 2019 sloeg Washington nog hard toe, met nieuwe tarieven op Europese exportproducten ter waarde van 7,5 miljard dollar, gevolgd door een EU-tegenzet van 4 miljard, in november vorig jaar.
Die laatste stap werd kritisch ontvangen, omdat die werd gezet kort nadat Biden de presidentsverkiezingen had gewonnen. Wát een warm Europees welkom, zo werd gesneerd. Volgens de EU was de maatregel al lang ervoor in gang gezet en was er geen stoppen meer aan.
Meer bedenktijd nodig voor aluminiumtarieven
Dit keer was de EU er veel aan gelegen om dit akkoord te kunnen presenteren tijdens Bidens bezoek aan Brussel. Er was wel op meer gehoopt. Want de Amerikaanse tarieven op Europees aluminium (10 procent) en staal (25 procent), drie jaar geleden ingesteld door Trump, zijn nog steeds van kracht. Biden heeft laten weten daarvoor meer bedenktijd nodig te hebben. Hij staat in eigen land onder grote druk van de metaalsector om de tarieven te handhaven.
In grote lijnen zijn nu wel grotere Amerikaans-Europese inspanningen zichtbaar om de strijdbijl te begraven en samen op te trekken tegen China. Alleen al wat de staal- en aluminiumkwestie betreft wordt dat land als grootste boosdoener gezien van de oneerlijke concurrentie, door producten onder de kostprijs op de wereldmarkt te dumpen.
Toch blijven er nog genoeg trans-Atlantische meningsverschillen over. Zo is er het heikele punt van de digitale belastingen die veel EU-landen willen gaan heffen op internetreuzen als Apple, Facebook en Google, allemaal Amerikaanse bedrijven.
Op de korte EU-VS-top, waaraan behalve Biden en Von der Leyen ook EU-raadsvoorzitter Michel en Eurocommissarissen Dombrovskis en Vestager deelnamen (eerste vicevoorzitter Timmermans dus niet), kwamen ook andere onderwerpen aan de orde, zoals de gezamenlijke strijd tegen de Covid-19-pandemie, de laatste brexit-strubbelingen, klimaatverandering en de betrekkingen met onder meer China, Rusland en Turkije.
Woensdag spreekt Biden in Genève met de Russische president Poetin, het slotstuk van zijn Europa-toer. “Het is duidelijk dat de betrekkingen tussen de EU en Rusland zich in een negatieve spiraal bevinden”, aldus Von der Leyen. “Die boodschap hebben we aan Biden meegegeven.”
Wie was Trump ook alweer?
Sommige EU-kopstukken wekken de indruk dat ze het presidentschap van Donald Trump zo diep mogelijk willen begraven in hun geheugen. “Het is zeven jaar geleden dat een Amerikaanse president naar Brussel kwam voor een ontmoeting aan de EU-tafel”, tweette commissievoorzitter Ursula von der Leyen, verwijzend naar het bezoek van Barack Obama in maart 2014. Ze vergat dat Trump in mei 2017 in hetzelfde EU-raadsgebouw was, voor een gesprek met de toenmalige voorzitters Jean-Claude Juncker en Donald Tusk. Een echte ‘top’ mocht dat kennelijk niet heten. Trump greep het bezoek aan de EU vooral aan om zijn woede te ventileren over, onder meer, de dominantie van de Duitse auto-industrie.
Lees ook:
De klimaatdoelen van de luchtvaart blijven ver weg, maar de lobby daartegen draait volop
Steun voor milieudoelen ver weg, verzet tegen maatregelen dichtbij. Zo ziet de lobbystrategie van de luchtvaart eruit, stelt een klimaatclub.
Erdogan ligt dwars in de Navo. Krijgt Joe Biden Turkije uit de slagschaduw van de Russen?
Op de Navo-top sprak de Amerikaanse president Biden maandag met zijn Turkse ambtgenoot Erdogan. Kan Biden Navo-lidstaat Turkije weer onvoorwaardelijk aan zijn zijde krijgen?
Het bezoek aan de EU is een moetje voor Trump
Het is Hemelvaartsdag 2017 in het ‘hell hole’, zoals Donald Trump Brussel ooit omschreef. ‘Zoals u weet, meneer de president, hebben we twee presidenten in de EU’, zegt Donald Tusk tegen Trump. Juncker, wijzend op Tusk: ‘Eén te veel’ .
