Voor het eerst was er zaterdag meer groene stroom beschikbaar dan er nodig was. Wat betekent dat?

Veel wind met daarbij een stralend zonnetje: dat is een topcombinatie voor hernieuwbare of groene stroom. Zaterdag zorgde een optelsom van een stevige bries en weinig wolken ervoor dat er voor het eerst lange tijd meer hernieuwbare energie beschikbaar was dan er werd gebruikt. Van ongeveer 11:00 uur tot 16:30 leverden windmolens en zonnepanelen een overschot aan energie.

Gratis de wasmachine aanzetten

Door het overschot was stroom voor sommige mensen tijdelijk gratis. Anderen kregen zelfs geld toe voor hun gebruik. Energieleverancier Zonneplan rekende voor de NOS uit dat de energieprijs op zijn laagst uitkwam op -0,18 euro per kilowattuur.

Niet iedereen kon daar echter van profiteren. De mensen die een financieel meevallertje hadden door het overschot, hadden een ‘dynamisch’ energiecontract. Dat betekent dat je bij verbruik de dan geldende energieprijs betaalt. Dat kan handig zijn voor het gebruik van grote apparaten met timers, zoals de wasmachine of vaatwasser.

De meeste mensen betalen een vast tarief bij hun energieleverancier. Zij konden dus zaterdag niet de wasmachine gratis laten draaien, ook al nemen ze wel wind- of zonne-energie af.

Klimaatwinst

Was het stroomoverschot behalve goed nieuws voor de portemonnee ook goed nieuws voor het klimaat? Veel kolen- en gascentrales hebben zaterdag in ieder geval even uitgestaan. Daardoor is de uitstoot van CO2 tijdelijk verminderd.

“Dit is sowieso goed klimaatnieuws", zegt Annelies Huygen hoogleraar energiemarkten aan de Universiteit Utrecht en onderzoeker bij TNO. Volgens haar zal een overschot zoals we zaterdag hebben gezien in de toekomst vaker voorkomen. “Er komen veel nieuwe windparken bij, dus dit zal veel vaker voordoen.” De overschotten bieden kansen. “Je moet alleen je energiehuishouding zo inrichten dat je het kan gebruiken.”

Opslaan als warmte

Daarmee doelt Huygen vooral op de opslag van energie-overschotten uit wind en zonlicht. In Denemarken doen ze al volop aan het opslaan van duurzame energie. “Daar slaan ze overschotten op als warmte, bijvoorbeeld in afgedekte vijvers. Die warmte kun je dan in de winter weer gebruiken. Zo verdien je er dan weer aan, want de kosten van warmte worden zo gedrukt.”

In Nederland zijn er nog relatief weinig mogelijkheden tot opslag, zoals bij de Deense vijvers. Het staat nog een beetje in de kinderschoenen, legt Huygen uit, al is het al wel mogelijk om overschotten chemisch op te slaan. Is het wel handig om heel veel windparken te bouwen als je energie niet kwijt kan op het moment dat er veel van kan worden opgewekt? Volgens Huygen is het onvermijdelijk dat aan het opwekken en de opslag niet even snel wordt gewerkt. “Het is een complexe transitie, alles gaat stap voor stap.”

Steeds meer groene stroom

Het aandeel groene stroom stijgt in Nederland gestaag. Vorig jaar was 33 procent van onze stroom uit hernieuwbare bronnen, berekende het CBS. Maar dat is nog bij lange na niet genoeg: in 2030 zal 70 procent van de elektriciteit in Nederland opgewekt moeten worden uit hernieuwbare bronnen. Althans, dat is afgesproken in het Klimaatakkoord.

Begin april was er sprake van een record. Toen was meer dan de helft van de stroom die Nederlandse huishoudens in één week gebruikten afkomstig uit duurzame bronnen.

Lees ook:

Kabinet: 1,7 miljard uit Klimaatfonds naar windmolens op zee

De hoeveelheid windenergie op zee wordt verdubbeld. Die stroom is hard nodig voor alle elektrische auto’s, de verwarming van huizen en de productie van waterstof.

Kabinet wil nog dit jaar Russische gaskraan dichtdraaien: hoe haalbaar is dat?

De plannen om nog eind dit jaar te stoppen met Russisch gas zijn zeer ambitieus. Premier Mark Rutte hoopt dat het lukt, maar garanties geven kan hij niet.