Vliegveld Maastricht levert dicht meer op dan open

Doormodderen met Maastricht Aachen Airport (MAA) kost meer dan het oplevert. Het vliegveld ombouwen voor alleen maar vracht of louter kleine vliegtuigen draagt meer bij aan de welvaart van Limburg en van Nederland, en sluiting waarschijnlijk zelfs nóg meer.

Die conclusies trekken de economen Leo Bus en Walter Manshanden in een maatschappelijke kosten-batenanalyse van het vliegveld. Hun rapport, geschreven in opdracht van een alliantie van groepen van verontruste bewoners, wordt vrijdag aangeboden aan Provinciale Staten.

In zo’n maatschappelijke kosten-batenanalyse worden niet alleen de exploitatie van het vliegveld zelf in ogenschouw genomen, maar ook allerlei andere effecten op de welvaart. Zo zijn de milieu-effecten in euro’s uitgedrukt, net als de gevolgen van de geluidsoverlast voor het toerisme en voor de huizenprijzen. Zelfs de kosten die reizigers moeten maken om uit te wijken naar een ander vliegveld zijn meegerekend.

Zeven andere luchthavens

In de berekeningen is ook opgenomen dat het vliegveld de regio zo’n 1600 voltijdsbanen oplevert. Ook telt mee dat er binnen een uur rijden zeven andere luchthavens liggen – bijvoorbeeld in Eindhoven, Luik en Düsseldorf – zodat MAA aan de bereikbaarheid van de regio weinig toevoegt.

De kans dat MAA zelf ooit blijvend winst oplevert, noemen de onderzoekers al met al ‘betrekkelijk klein’. Als alle andere maatschappelijke kosten en baten meegerekend worden, zijn de uitkomsten voor het vliegveld in zijn huidige omvang zelfs nog minder rooskleurig.

Voor een vliegveld in kleinere vorm pakken de berekeningen beter uit: dat levert tot 2050 tussen de 100 en 330 miljoen euro meer op dan het huidige MAA, afhankelijk van hoe de economie zich ontwikkelt. Naar wat er gebeurt als de luchthaven sluit en het terrein gebruikt wordt voor bijvoorbeeld industrie hebben de economen ook onderzoek gedaan, zij het zonder uitkomsten in cijfers. Zij schatten dat dat nóg beter is voor de Limburgse welvaart.

Voor 1 euro

MAA leidt al jaren een zieltogend bestaan. In 2014 nam de provincie Limburg het vliegveld voor 1 euro over van het Britse Omniport, om een faillissement te voorkomen. Sindsdien stak de provincie er veel geld in – ruim 51 miljoen euro voor onder meer onderhoud en veiligheid – maar tot bloei kwam het bedrijf niet. Volgens de geldende vergunning is er plaats voor 51.000 vliegbewegingen per jaar, waarvan 19.000 voor groot verkeer. Maar dat aantal is nooit zelfs maar benaderd; vorig jaar is minder dan de helft van die capaciteit benut.

Tekenend is het vertrek van de ondernemer die het vliegveld de afgelopen tijd exploiteerde, vrachtmakelaar TCGI. Die sloot in 2016 een contract af voor tien jaar met de provincie, maar gaf er vorig jaar november al de brui aan, na nauwelijks twee jaar als exploitant te zijn opgetreden.

Intussen geeft de provincie niet op: zij heeft oud-staatssecretaris Van Geel advies gevraagd over de toekomst van MAA, maar in de adviesaanvraag is sluiting niet als optie meegegeven. En uitgerekend in de coronacrisis zien de MAA-cijfers er iets gunstiger uit. Veel vracht die in coronavrije tijden meeging in de ‘buik’ van passagiersvliegtuigen op Schiphol, wordt nu per vrachtvliegtuig via MAA vervoerd. Daardoor schrijft MAA nu als enige Nederlandse luchthaven zwarte cijfers over 2020.

Of het tij daarmee gekeerd is, is de vraag. Het door Van Geel ingehuurde bureau Ecorys spiegelt hoeveelheden luchtvracht en passagiers voor die neerkomen op een groei naar 18.000 vliegbewegingen. Manshanden betwijfelt of dat realistisch is. “Alleen al het feit dat er veel minder gevlogen wordt dan volgens de vergunning mag, bewijst de behoefte aan dit vliegveld beperkt is.” “En zelfs bij deze vervoersvolumes", vult Bus aan, “is een kleiner vliegveld maatschappelijk gezien rendabeler.”

Lees ook:
Overlast en verzet tegen vliegveld Maastricht groeit: ‘Het went nooit’

Aan de buren is geen seconde gedacht toen vliegveld Maastricht werd aangelegd. De gevolgen daarvan ervaren ze aan den lijve. “Het doet pijn aan je oren.”

Zonder staatskas lijkt er voor het zieltogende vliegveld Eelde weinig toekomst

Vliegveld Eelde zat al lang voor de coronacrisis in de rode cijfers en heeft zijn ambities nu ingeruild voor een ‘realistisch’ plan. Daar is wel miljoenensteun van het Rijk voor nodig.