Schuldenlast
Veel plannen, weinig daden: schuldhulpverlening zakt weg in het zand
Twee jaar na de kabinetsformatie zijn er veel plannen en weinig daden om mensen die door schulden in de penarie zitten te helpen.
D66 wil een pauze bij het terugbetalen van schulden rond Kerst en de PvdA bepleit een verbod op handel in vorderingen. Het zijn nieuwe ideeën die Kamerleden donderdag opperen in een debat om mensen met problematische schulden te helpen. Aan plannen geen gebrek in politiek Den Haag, maar de uitvoering loopt tot nu toe keer op keer spaak.
Er zitten 700.000 Nederlanders in de problemen door schulden. Zij slagen er niet in achterstallige betalingen weg te werken en kunnen niet of nauwelijks rondkomen. Hulp komt vaak te laat. Het is een slepende kwestie die de Tweede Kamer al heel lang frustreert.
Beslagvrije voet
In de kabinetsformatie van de zomer van 2017 kreeg het probleem met name via de ChristenUnie hoge prioriteit. Maar twee jaar na het begin van het kabinet komen de drie belangrijkste maatregelen uit het regeerakkoord nog steeds niet van de grond.
Er moeten nieuwe regels komen voor het bedrag dat mensen minimaal mogen overhouden om te leven nadat ze hun maandelijkse aflossing aan schuldeisers hebben betaald, de zogeheten beslagvrije voet. Die regels zijn vertraagd omdat het heel ingewikkeld is om computersystemen van onder meer de Belastingdienst, het UWV en Justitie op elkaar af te stemmen.
Aan een register voor incassobureaus wordt ook nog gewerkt. Die maatregel moet er voor zorgen dat foute bedrijven buiten de deur worden gehouden.
Snelle hulp
Verder is het wachten op een wet die regelt dat gemeenten mensen die in de ellende zitten zelf kunnen benaderen en helpen, ook al hebben ze daar (nog) niet om gevraagd. Het idee daarachter is dat snelle hulp voorkomt dat de schulden nog verder oplopen.
Woensdag schreef staatssecretaris Tamara van Ark van sociale zaken aan de Tweede Kamer dat zij nog niet weet of het lukt de beslagvrije voet in 2021 in te voeren, terwijl de wet al twee jaar is vertraagd. Minister Sander Dekker van rechtsbescherming heeft wel een succesje te melden: het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB) kan herkennen of iemand financiële problemen heeft en hij wil dit gebruiken bij het innen van boetes. “Boetes moeten niet tot schrijnende situaties leiden”, schrijft Dekker. Maar hij stelt ook dat er wel moet worden betaald.
Handel in ellende
Regeringspartij CDA vindt het kabinet hartstikke traag. “Het schiet niet op. Gras gaat niet harder groeien door eraan te trekken”, constateert Kamerlid René Peters. Hij adviseert Van Ark haar licht op te steken in gemeenten waar het verboden is mensen met schulden hun huis uit te zetten. Voer dat ook elders in, zegt hij. D66 ziet dat het de goede kant opgaat, maar ‘het moet sneller’. In een ‘schuldenvisie’ oppert Kamerlid Rens Raemakers even geen schulden af te lossen in dure maanden zoals december.
Net als de coalitie is oppositiepartij PvdA positief over de belangrijkste plannen van het kabinet. “Maar het lijkt vast te lopen”, zegt Kamerlid Gijs van Dijk. De NVVK, de vereniging voor schuldhulp, bepleit vandaag in Trouw de oprichting van een fonds dat schulden overneemt en aflossingen organiseert. Van Dijk vindt het een goed idee daarmee malafide incassobureaus de wind uit de zeilen te nemen. Hij wil een stap verder gaan en bedrijven die handelen in vorderingen verbieden. Bedrijven nemen onbetaalde rekeningen over van bijvoorbeeld internetwinkels, zetten er een gigantische boete bovenop en voeren rechtszaken om het geld binnen te halen. Van Dijk: “Het is handel in ellende van mensen”.
Toeslagen voor bijvoorbeeld kinderopvang vormen een belangrijk probleem, vindt de PvdA. Dat besef dringt overigens ook door bij het kabinet. Een werkgroep studeert op een andere aanpak. Van Dijk vindt nu al dat toeslagen moeten verdwijnen in ruil voor een hoger minimumloon en betere uitkeringen. “Bij een derde van de schuldenaren begint de ellende met het terugbetalen van toeslagen aan de overheid.”
ChristenUnie en PvdA pleiten samen voor een Nationaal Saneringsfonds om een einde aan te maken aan de neerwaartse schuldenspiraal. De overheid, maar ook banken, maatschappelijke organisaties en kerken kunnen bijdragen aan het fonds. Het kabinet zou in eerste instantie 10 miljoen euro moeten steken in het plan.
Door de industrie “houden schulden zichzelf vaak in stand en zorgen ze voor een stapeling van problemen”, zegt CU-Kamerlid Eppo Bruins. “Het is tijd om het breekijzer daarin te zetten.” Zijn PvdA-collega Gijs van Dijk voegt toe dat het overnemen van schulden rust creëert “zodat mensen kunnen werken aan een oplossing.”
De partijen roepen staatssecretaris Tamara van Ark (Sociale Zaken) op onderzoek te doen naar zo’n fonds en een pilot op te starten.
Lees ook:
Ahmed bracht tien jaar geleden twee dvd’s te laat terug, nu zit hij diep in de schulden
Schulden zijn handel. Incassobedrijven kopen ze op bij bedrijven die ze zelf niet kunnen innen. Door hun werkwijze loopt het bedrag dat mensen met schulden moeten betalen vaak nog hoger op. Wettelijk zijn de bureaus lastig te stoppen. Regelgeving over schulden komt toch al moeilijk van de grond.Tweede Kamer baalt van falende schuldhulp.
Tweede Kamer baalt van falende schuldhulp
Al jaren kent de politiek de problemen in de schuldhulpverlening. Toch schiet de hulp aan mensen met problematische schulden tekort. De Tweede Kamer zit met een kater.
