Tuinders in de penarie door hoge gasprijzen: mogelijk minder komkommers en tomaten in de schappen

‘Het zou best kunnen’, antwoordt Glastuinbouw Nederland, op de vraag of er straks minder komkommers, tomaten en paprika’s in de supermarktschappen liggen. Tuinders die zulke groenten telen bepalen vaak rond deze tijd of ze hun kassen voor de winter gaan vullen met nieuwe planten, de zogenaamde teeltwissel.

Nu de gasprijs ruim vijf keer hoger is dan normaal, is dat besluit niet makkelijk. Want hoe slim is het om nu aan een nieuwe teelt te beginnen? Neem tomaten en komkommers, die hebben veel warmte nodig om goed te groeien. En de meeste kassen worden nog verwarmd met, jawel, gas. De gasprijs is nu zo hoog dat deze nooit volledig kan worden doorberekend aan afnemers of de consument.

Ook kwekers van planten en bloemen die veel licht gebruiken, zoals rozen, chrysanten en gerbera’s maken zich zorgen. De prijs voor dat licht (elektriciteit) stijgt namelijk ook omdat elektriciteit grotendeels wordt opgewekt met gas. Tuinder René Lievaart, die 3 hectare aan fresia’s moet belichten in zijn kas in Naaldwijk: “De elektra is nu zo extreem duur dat ik ’s nachts minder uren ga belichten, dat is niet goed voor de planten maar het kan niet anders”.

Stookkosten

De stook- en stroomkosten wegen voor een deel van de tuinders nu simpelweg niet op tegen de opbrengsten. Sommigen besluiten daarom om de kas voorlopig leeg te laten staan. Anderen draaien de thermostaat een paar graden naar beneden of zetten de lichten uit. Bestellingen van klanten worden nu al uitgesteld of geannuleerd, ziet Glastuinbouw Nederland.

Hoeveel tuinders hun productie precies verminderen of stilleggen vanwege de gasprijzen kan de brancheorganisatie niet zeggen. Voor sommige tuinders is de boel stilleggen geen optie omdat ze vastzitten aan een contract met een supermarktketen. In die contracten is vaak al voor een heel jaar vastgelegd hoeveel kilo ze moeten leveren en voor welke (vaste) prijs.

Dat niet alle tuinders even hard worden geraakt heeft ook te maken met de manier waarop ze gas en elektriciteit inkopen. Er zijn veel tuinders die hun gas voor 70 procent langdurig afnemen voor een vaste, stabiele prijs die eerder al is vastgelegd. De overige 30 procent kopen ze dan in via de spotmarkt, tegen dagprijzen. Er zijn ook tuinders die voor de levering van gas volledig ‘spot’ kopen. Zij betalen nu de hoofdprijs.

Crisisteam opgericht

Voorzitter van Glastuinbouw Nederland, Adri Bom-Lemstra, vreest dat er deze winter telers failliet gaan als gevolg van de hoge gasprijs: “Als de prijzen nog drie maanden op dit hoge niveau blijven, of verder stijgen, dan komen er veel meer bedrijven in de problemen – ook in andere sectoren”. De brancheorganisatie heeft een crisisteam geformeerd waarin telers, banken en partijen met kennis van energie en teelttechnieken samenkomen. De Rabobank heeft laten weten bezorgde tuinders te gaan helpen bij het maken van een liquiditeitsprognose.

Bij Royal FloraHolland is aan de prijzen nog weinig te merken. “De effecten zullen later pas zichtbaar worden op de veiling”, zegt woordvoerder Michel van Schie. “Als een rozenkweker zijn verwarming nu lager moet zetten worden de knoppen minder groot, en de stelen minder lang. En dan komen de rozen over een paar weken bij ons in een lager prijssegment terecht”, zegt hij.

Vakbond FNV ziet vooralsnog niet dat de gasprijs invloed heeft op de werkgelegenheid in de glastuinbouw. “We krijgen nog geen signalen binnen dat werknemers in de sector minder werk hebben of naar huis worden gestuurd”, zegt Leo van Beekum, FNV-onderhandelaar in de land- en tuinbouwsector.

Lees ook:

Die tijdelijke prijsstijgingen zijn misschien helemaal niet zo tijdelijk

De huidige prijsstijgingen zijn maar tijdelijk, zo was lang het credo. Daar beginnen experts inmiddels anders over te denken.