‘Transparantie ontwikkelingsbank FMO schiet tekort’

Die kritiek komt van maatschappelijke kennis- en ontwikkelingsorganisaties als Both Ends, Somo en Oxfam Novib, na internationaal onderzoek naar de informatie over projecten op de website van de bank. De onderzoekers keken naar de investeringen tussen 1 januari 2019 en 31 mei 2020 van FMO, dat voor meer dan de helft in handen is van de overheid.

Slechts in een kwart van de gevallen werd bekendgemaakt welke potentiële negatieve gevolgen een investering van FMO zou hebben voor mens en milieu. Volgens de organisaties is dat geen goede zaak omdat daardoor niet het “eerlijke verhaal” verteld wordt over wat zo’n project oplevert en wat het kost.

Toegang tot begrijpelijke informatie

“FMO zou als investeerder zelf verantwoordelijkheid moeten nemen voor die informatievoorziening, maar schiet hierin helaas ernstig tekort”, geeft een woordvoerster van Both Ends aan. Ook vindt ze dat lokale gemeenschappen moeten worden betrokken in de besluitvorming rond projecten. “Als het bos naast je dorp wordt gekapt om er een palmolieplantage van te maken, of er komt een grote dam in de rivier waarvan je voor water en vis afhankelijk bent, dan moet je toegang hebben tot informatie om je belangen te verdedigen en een stem te hebben in de besluitvorming.”

De in totaal 28 organisaties die het onderzoek onderschrijven hebben een brief geschreven aan FMO, waarin ze de bank oproepen om beleid en praktijk op het gebied van transparantie grondig te herzien en te versterken. Ook zou FMO er volgens hen voor moeten zorgen dat die informatie begrijpelijk is voor de betrokken gemeenschappen en deze ook bereikt.

Een lijst van probleemprojecten

FMO laat in een reactie weten de bevindingen uit het rapport mee te nemen bij eigen interne evaluaties. Een woordvoerder erkent dat er soms best meer informatie over projecten zou kunnen worden gegeven, maar dat basisinformatie, zoals het doel van de investering, wel beschikbaar is.

FMO deelt volgens haar de mening van de organisaties dat bijvoorbeeld omwonenden “op een eerlijke en tijdige manier” geïnformeerd moeten worden over projecten. Maar daar zijn de ‘klanten’ oftewel de uitvoerders van de projecten zelf verantwoordelijk voor, vindt de ontwikkelingsbank. FMO stelt ook dat ze op dit vlak niet onderdoet, en zelfs zou voorlopen op andere Europese ontwikkelingsbanken.

Ruim een jaar geleden ontdekte Trouw dat FMO een aantal projecten van bedrijven financiert waar moord, doodslag, intimidatie, milieuschade, willekeurige arrestaties en landroof voorkwamen. Toen was de klacht van betrokkenen dat de bank, die economische groei moet stimuleren in ontwikkelingslanden, onvoldoende onderzoek doet naar misstanden bij projecten die ze financiert. “We hebben een lijst met probleemprojecten”, was toen de reactie van FMO. Daar waren ze zich bewust van.

Lees ook:

Waarom leende een Nederlandse ontwikkelingsbank miljoenen aan een Iers mijnbedrijf?

De Nederlandse ontwikkelingsbank FMO investeerde in een Iers mijnbouwbedrijf. Dat zou een armoedig gebied in Mozambique een economische impuls geven met mijnbouwprojecten. Terugblikkend maakt Trouw de karige balans op van de investering: zes dorpen gingen erop vooruit en FMO leed flink verlies.