Verzekeren
Thuishulp Carol Kollmann eist het recht op een werkloosheidsuitkering
Door een uitzondering in de wet kunnen huishoudelijke hulpen in dienst van particulieren niet automatisch gebruikmaken van socialezekerheidsregelingen. Thuishulp Carol Kollmann is het daar niet mee eens en stapt naar de rechter.
In tegenstelling tot alle andere werknemers in Nederland hebben thuishulpen geen recht op een werkloosheidsuitkering (WW), op twee jaar doorbetaling bij ziekte of op een arbeidsongeschiktheidsuitkering. Dat heeft te maken met een uitzondering in de wet die nog stamt uit de jaren dertig. Thuishulp Carol Kollmann gaat daar nu tegenin en sleept het UWV voor de rechter.
Kollmann werkte als thuishulp voor een oudere mevrouw. Ze maakte schoon, bracht het vuilnis weg, kookte en zette af en toe koffie. Ze werd daarvoor betaald uit het persoonsgebonden budget (pgb) van de mevrouw, haar werkgever. Toen die naar een verzorgingshuis ging, kwam de thuishulp zonder werk te zitten.
Kollmann klopte bij het UWV aan voor een WW-uitkering, zodat ze niet zonder inkomen zou komen te zitten. Bij de uitkeringsinstantie ontdekte Kollmann tot haar grote schrik dat ze geen recht heeft op WW. Kollmann: “Ik moet blijkbaar zelf mijn verzekeringen regelen in plaats van dat mijn werkgever – de mevrouw voor wie ik werk – dat voor mij doet. Maar ik verdien daar te weinig voor, die kosten zijn heel hoog.”
Ontlasten
Kollmann is niet de enige, zegt haar advocaat Claire Reynaers. Zo zijn er in Nederland 40.000 tot 60.000 zorgverleners die vanuit het persoonsgebonden budget (pgb) worden betaald en die net als Kollmann onder de ‘regeling dienstverlening aan huis’ werken. “Ooit bedoeld om particulieren met een huishoudhulp – de werkgevers – van administratie te ontlasten en huishoudelijk werk uit het zwarte circuit te houden”, zegt Emma van der Vos, promovenda in het arbeidsrecht aan de Universiteit Leiden.
Maar de verantwoordelijkheid om zwart werk wit te maken, en het regelen van de sociale zekerheid werd daarbij volledig bij de thuishulp neergelegd. Zij moeten zich zelf bij het UWV melden, premies betalen en zichzelf zo verzekeren. “Mijn vermoeden is dat bijna niemand dit doet omdat die premies heel hoog zijn en dit nou niet bepaald werk is dat goed wordt betaald”, zegt Van der Vos. UWV heeft er geen cijfers van.
Het is werk dat op deze manier eigenlijk niet loont, zegt advocaat Reynaers. “We vrezen dat steeds minder mensen bereid zullen zijn om dit werk te doen, want je loopt gewoon heel veel rechten mis.” Vrouwenrechtenorganisaties Bureau Clara Wichmann en de Vereniging voor Vrouw en Recht staan Kollmann ook bij, pro bono. De organisaties vinden de regeling discriminerend. Omdat een ruime meerderheid van de groep die huishoudelijk werk uitvoert vrouw is, worden door de regeling ook bijna alleen maar vrouwen benadeeld.
Nieuwe dillema’s
Als Kollmann haar zaak wint van het UWV, levert dat nieuwe dilemma’s. Dan worden belastingen en administratieve lasten mogelijk aan de particulieren die een huishulp in dienst hebben opgelegd. In de praktijk kan het uren aan administratie en de nodige extra kosten opleveren om iemand een paar uur per week het huis te laten schoonmaken. De meeste mensen zullen daar niet aan willen beginnen, denkt Kollmann. “Je treft een groep die de thuishulp hard nodig heeft. De mensen die ik help, kunnen het niet zelf, omdat ze ziek zijn en graag zelf willen kiezen aan wie ze hun huishoudelijke taken willen uitbesteden. Dat is nou juist het mooie van een persoonsgebonden budget”, zegt Kollmann.
De vraag is dan ook of de overheid geen oplossing moet vinden voor die administratieve lasten zonder die bij de thuishulp neer te leggen. Reynaers vindt dat bij pgb-houders de sociale verzekeringsbank (svb) daar in de toekomst verantwoordelijk voor moet worden. “Dan leg je de administratie niet bij de particulieren neer en ook niet bij de huishoudelijke hulp.”
Het lijkt Van der Vos een goed idee om de huidige regeling aan te vullen met een collectief pensioen en verzekeringssysteem, waar nu ook voor zzp’ers naar wordt gekeken. “Zo laat je deze groep niet zo onbeschermd en zorg je er tegelijkertijd voor dat het werk betaalbaar en toegankelijk blijft.”
Het UWV heeft laten weten gewoon de wet te volgen. En dat klopt, volgens de huidige wetgeving heeft Kollmann geen recht op WW. Een simpele oplossing is er eigenlijk niet, en dat maakt het een behoorlijk ingewikkeld vraagstuk voor de rechtbank Rotterdam. De uitspraak volgt over zes weken.
Wat is de Regeling dienstverlening aan huis?
In Nederland mag je via de Regeling dienstverlening aan huis maximaal drie dagen per week huishoudelijke hulp in dienst nemen. Er gelden andere regels dan bij een traditioneel dienstverband: bij ziekte moet zes weken worden doorbetaald (normaal gesproken hebben werknemers recht op twee jaar doorbetaling). Bij ontslag is geen toestemming van het UWV vereist. Ook hoeft het ontslag niet langs een rechter. Een thuishulp heeft niet automatisch recht op een WW-uitkering, een Wia-uitkering en belandt niet vanzelf in de ziektewet.
Lees ook:
Regels zijn regels? Niet als ze onmenselijk hard uitpakken, oordeelt de Gelderse rechtbank
Omdat alle wetten en regels precies in haar nadeel uitvielen, kreeg een vrouw uit Gelderland een WIA-uitkering van slechts 182 euro per maand. Dat bedrag moet fors omhoog, oordeelt de rechtbank.
