SOS Kinderdorpen noemt misbruikrapport een pijnlijke doorbraak

De wereldwijde hulporganisatie SOS Kinderdorpen gaat meer onderzoek doen naar mogelijke slachtoffers van geweld en seksueel misbruik. Deze week bleek dat kinderen en jongeren in twintig landen daarvan het slachtoffer zijn geworden. Er is onderzoek gedaan naar 22 gevallen in vijftig instellingen tussen de jaren negentig en het recente verleden. Het gaat om zorginstellingen van SOS Kinderdorpen in Afrika en Azië.

SOS Kinderdorpen noemt de specifieke landen en het aantal slachtoffers nog niet, omdat er vervolgonderzoek nodig is, zegt Arian Buurman, sinds twee jaar algemeen directeur van de Nederlandse afdeling. “De uitkomsten zijn een ongemakkelijke waarheid en een pijnlijke doorbraak. Misschien zijn er meer mensen niet goed bejegend. We willen iedereen de gelegenheid bieden om zich te melden. De onderste steen moet boven.”

Het hoofdkantoor in Oostenrijk kreeg laatst de resultaten van twee onderzoeken. De externe organisatie Keeping Children Safe hield de richtlijnen voor kindveiligheid van SOS Kinderdorpen tegen het licht. Het andere onderzoek is mede door de Nederlandse tak van SOS Kinderdorpen aangezwengeld. Buurman: “Dat was omdat we signalen ontvingen dat onze procedures in de praktijk niet goed gevolgd werden en dat ons meldpunt voor klokkenluiders niet goed werkt.”

Corruptie en verduistering

Inderdaad bleek dat er te weinig werd gedaan met de meldingen die binnenkwamen. Bij de misstanden waren medewerkers van binnen de organisatie betrokken, zegt Buurman. Verder is er sprake van corruptie en verduistering. Ook daarvan zijn de details nog niet bekend.

SOS Kinderdorpen helpt kinderen zonder een stabiele familiebasis. De organisatie biedt in 137 landen onderdak aan 65.000 kinderen en ondersteunt nog 347.000 mensen met familieprogramma’s. De omzet bedroeg in 2019 wereldwijd 1400 miljoen euro.

Momenteel stelt SOS Kinderdorpen een onafhankelijke commissie samen die voor verbeteringen moet zorgen. Het meldpunt voor slachtoffers moet toegankelijker worden. Ook wordt er gewerkt aan een steunfonds.

Schandaal in de doofpot

Sinds 2018 krijgt misbruik door medewerkers van hulporganisaties meer aandacht. Toen bleek dat de Britse organisatie Oxfam een seksschandaal op Haïti in de doofpot had gestopt. Sindsdien verlangt de Nederlandse overheid dat hulporganisaties beleid maken om misbruik tegen te gaan en dat ze transparant zijn. Voor die tijd werd er vaak weinig ruchtbaarheid gegeven aan misstanden, uit angst donateurs te verliezen.

“Het valt niet uit te sluiten dat er werknemers zijn geweest die de reputatie van de organisatie boven de kindveiligheid hebben geplaatst”, zegt Buurman. “Dat kan natuurlijk niet. Ik vind het ook afschuwelijk dat ik mijn donateurs moet informeren over dit dossier. Ik bel ze liever met goed nieuws. Maar ze mogen verwachten dat ik het ook vertel als het niet goed gaat. Dat zijn we ook verplicht aan de slachtoffers.”

Kunnen procedures misstanden voorkomen? “Er zullen altijd mensen zijn die iets slechts doen, ook de kerk en de volleybalvereniging moeten daarop bedacht zijn. In de ontwikkelingssector moeten we de gelegenheid daartoe minimaliseren, met trainingen en interne regels. Verder is het belangrijk dat we kinderen leren wat hun rechten zijn. Het moet laagdrempelig voor ze worden om een melding te doen. Bijvoorbeeld via een telefoonnummer of een Facebookgroep. En als er geen enkele klacht binnenkomt, dan is er iets niet in de haak. Dan kan het zijn dat een collega niets doet met de meldingen. Dat is onacceptabel.”

Lees ook:

Geen hulporganisatie is immuun voor misbruik

Het seksschandaal bij Oxfam is geen incident. Hulpverlenende organisaties moeten zich continu wapenen tegen misbruik door hun werknemers.