Schiphol schrijft dieprode cijfers door crisis en schrapt banen

Geen business as usual, maar ‘building back better’, dat is het voornemen van de Schiphol-directie: de luchthaven moet er na de coronacrisis beter bij liggen dan ervoor. Maar over het afgelopen half jaar schreef Schiphol donkerrode cijfers en de vooruitzichten voor de komende jaren zijn uiterst onzeker.

De Royal Schiphol Group (die ook eigenaar is van de vliegvelden in Rotterdam en Lelystad en een meerderheidsbelang heeft in dat van Eindhoven) leed in de eerste zes maanden van dit jaar 246 miljoen euro verlies – tegen een winst van 133 miljoen in diezelfde periode vorig jaar. Zonder steun van het kabinet zou dat verlies nog groter zijn uitgevallen, want via de zogeheten NOW-regeling, bedoeld om banenverlies te beperken, ontving Schiphol 37,6 miljoen euro.

Dat verlies laat zich eenvoudig verklaren. Het aantal vliegtuigbewegingen op Schiphol is vergeleken met een jaar geleden met ruim 52 procent afgenomen, en in Rotterdam en Eindhoven zelfs nog meer. Daarmee nam alleen al de omzet uit havengelden, de bedragen die de luchthaven ontvangt van vliegmaatschappijen als er een vliegtuig landt of opstijgt, met bijna 60 procent. Ook aan parkeergeld, een niet onbelangrijke bron van inkomsten, kwam veel minder binnen.

Genoeg om twaalf maanden te overbruggen

Hoe snel de luchtvaart zich herstelt, valt te bezien. De afgelopen maanden groeit het luchtverkeer rond Schiphol weer, maar desondanks denkt de directie dat over het hele jaar genomen het aantal passagiers tussen de 55 en 72 procent lager zal zijn dan vorig jaar. Het niveau van voor de crisis zal niet voor 2023 bereikt worden, misschien pas in 2025.

Het bedrijf heeft nog anderhalf miljard euro in kas, genoeg om zo’n twaalf maanden te overbruggen. Maar om gezond te overleven, moet er ingrijpend in de kosten worden gesneden: de directie wil die in de komende twee jaar 20 tot 25 procent terugbrengen.

Dat gaat banen kosten. Schiphol heeft inmiddels steun gevraagd in de tweede ronde van de NOW-regeling, maar dat biedt slechts tijdelijk soelaas. Binnen afzienbare tijd denkt het bedrijf daarom toch ‘enkele honderden’ banen te moeten schrappen. Gedwongen ontslagen zijn niet uit te sluiten, zei Schiphol-topman Dick Benschop bij de presentatie van de halfjaarcijfers. Nu heeft Schiphol nog zo’n drieduizend mensen in dienst.

Samenhangende internationale aanpak

Het herstel van de luchtvaart kan worden bevorderd door een samenhangende internationale aanpak van het coronavirus, betoogde Benschop. Hij bepleitte een systeem waarin standaard testen worden afgenomen bij reizen van en naar landen waarvoor code oranje of rood geldt. Dan zijn er er minder reisverboden en quarantainemaatregelen nodig en kan het vliegverkeer sneller op het oude niveau terugkomen.

Schiphol blijft investeren in verbeteringen, dit en komend jaar zo’n anderhalf miljard euro, volgens Benschop ‘historisch gezien toch een heel hoog niveau’. De bouw van een nieuwe pier en de verbouwing van een vertrekhal gaan door, andere grote projecten, zoals de bouw van een nieuwe terminal, worden minstens twee jaar uitgesteld.

Maar Schiphol wil zich ‘niet alleen aan de nieuwe omstandigheden aanpassen’, meldt het bedrijf. Het wil ook ‘zaken beter aanpakken’ en ‘stappen zetten’ op weg naar een duurzame luchtvaart, met minder emissie van schadelijke stoffen en minder geluidshinder. Dat had Schiphol zich al voor de crisis voorgenomen. In april begon bijvoorbeeld een proef met een sleepvoertuig dat 95 procent minder brandstof verbruikt dan als vliegtuigen op hun eigen motorkracht over het vliegveld taxiën.

Lees ook:

De cijfers spreken voor zich: KLM moet kleiner en goedkoper

Het kan niet anders, concludeert KLM-topman Elbers: de luchtvaartmaatschappij overleeft alleen als ze duizenden banen schrapt. Dat kan leiden tot gedwongen ontslagen voor 1500 mensen.

Heel voorzichtig begint Schiphol weer wat tot leven te komen

Gewoonlijk is het er zo druk als midden in een stad, maar de afgelopen tijd was het zo stil op Schiphol dat de daklozen die er nog wél waren, begonnen op te vallen. Nu komt het leven er weer een beetje op gang.