Radiostations zijn hun leven niet zeker met spannende veiling op komst

Wie na de zomer een draai aan de zenderknop van de radio geeft zou best eens andere stations kunnen treffen dan nu. Dat heeft alles te maken met de aankomende veiling van de commerciële FM-frequenties. Daar kan voor het eerst sinds twintig jaar op worden geboden. Mediabedrijven die hun radiostation willen behouden of een nieuwe zender willen beginnen moeten snel zijn, de inschrijving verloopt over een paar dagen.

Luisteraars kunnen op dit moment afstemmen op Radio 538, Qmusic, Radio Veronica, Radio 10, Sky Radio, 100% NL, SLAM!, Sublime en BNR Nieuwsradio. De grote vraag is welke commerciële radiostations straks te horen zullen zijn op de negen FM-frequenties die het Rijk medio juli gaat veilen. Het speculeren daarover is in Hilversum momenteel het favoriete gezelschapsspel.

Mediabedrijven zullen, behalve naar elkaar, vooral naar de marktaandelen van hun radiostations kijken. Die zijn de laatste jaren flink verschoven. Zo heeft Radio 538 (Talpa) de afgelopen jaren veel luisteraars verloren. Concurrent Qmusic (DPG Media), groeit juist als kool.

Veilen is geen kwestie van domweg de hoogste bieder

Rogier Bruggeman, algemeen directeur van het onafhankelijke mediabureau Zigt, durft al wel wat namen en rugnummers te noemen: “Een aantal is al wel uit te tekenen. De kans is heel groot dat SLAM! en Sublime in september niet meer te horen zullen zijn op de commerciële FM-frequenties. En bij Talpa zullen ze moeten kiezen of ze Sky Radio of Veronica van de FM-band laten verdwijnen.”

Het veilen van commerciële FM-frequenties is geen kwestie van domweg de hoogste bieder. Het ministerie van economische zaken en klimaat, dat als het ware ‘veilingmeester’ is, heeft allerlei voorwaarden gesteld aan de verkaveling. Zo is in nieuwe regels bepaald dat een mediabedrijf maximaal drie commerciële FM-zenders mag hebben – vandaar dat Talpa één zender zal moeten afstoten. Mediabedrijven die bieden op een frequentie mogen bovendien niet zomaar van alles de ether in slingeren. Ze bieden op een thema, zoals pop, klassiek of jazz.

Voorheen waren vijf van de negen te veilen golflengtes aan een thema gebonden. Nu heeft de minister nog twee themavergunningen te koop: nieuws en actualiteiten (nu in het bezit van BNR) en Nederlandse muziek (nu de frequentie van 100% NL). Een commerciële radiozender die het nieuwspakket verwerft, mag geen of nauwelijks popmuziek uitzenden. Wie beslag legt op de kavel Nederlandse muziek mag niet teveel nieuws brengen.

FM-radio nog groot maar ook een aflopende zaak

Het ministerie heeft ook in de regels vastgelegd dat de radioveiling minimaal 73,7 miljoen euro moet opleveren. De opbrengst zal vrijwel zeker fors lager zijn dan in 2003, toen radiobedrijven samen 340 miljoen euro over hadden om de lucht in te gaan. “Dat is ook niet zo raar”, zegt Bruggeman. “De frequentiekavels die worden geveild zijn 12 jaar geldig en in die periode wordt de FM steeds minder belangrijk. Oorzaak is de komst van digitale radio.” Veel mensen luisteren radio via internet op hun telefoon of een ander apparaat. Bruggeman verwacht om die reden ook niet dat een grote buitenlandse partij zich op de FM-veiling meldt. “Die moet dan investeren in iets wat in feite een aflopende zaak is.”

Op dit moment is het bereik van FM-zenders nog wel groter dan het bereik van digitale stations. Vooral in de auto wordt nog veel naar analoge radio geluisterd. En dat maakt het voor een – nu nog alleen digitale – zender als KINK aantrekkelijk om te bieden op een plekje op de ‘ouderwetse’ FM-band. Het is aan datzelfde KINK (een alternatief pop- en rockstation) te danken dat nu voor het eerst in twintig jaar weer een nieuw radiolandschap kan ontstaan. De overheid had de veiling eigenlijk pas over een paar jaar op de agenda staan, maar KINK dwong via de rechter af dat de frequenties nu al onder de hamer moeten.

In juli zijn de definitieve biedingen. Een maand later moet bekend zijn welke commerciële zenders de komende twaalf jaar verzekerd zijn van een FM-frequentie.

Lees ook:

De strijd om de radio is in 2020 spectaculair gekanteld

Voor de winnaars betekent dat meer reclame-inkomsten in een miljoenenmarkt.

Opgeschudde radiowereld kijkt met extra spanning uit naar luistercijfers

Radiozenders voeren onderling een hevige strijd om het luisterend publiek. Wie de luisteraar weet te vangen, heeft ook beet bij adverteerders.