Klimaatverandering
ProRail: spoor niet berekend op hevige regenbuien en extreme hitte
Zonder investering van minstens een miljard euro zullen er meer storingen zijn door klimaatverandering.
Het Nederlandse spoor is niet berekend op de extreme weersomstandigheden die klimaatverandering met zich meebrengt. Grote investeringen zijn nodig om het spoor te beschermen tegen de hevige regenbuien, de lange periodes van droogte en de hoge temperaturen, waar Nederland tussen nu en 2050 vaker mee te maken gaat krijgen.
Dat zeggen Onno Hazelaar en Stefan Jak, die zich bij ProRail bezig houden met de gevolgen van klimaatverandering voor het spoor. “Extreme weersomstandigheden worden het normaal van de toekomst”, zegt Hazelaar. “Als we het spoor volledig klimaatbestendig willen maken, dan ben je met één miljard euro nog lang niet klaar.”
ProRail vreest voor hittedagen, zegt Hazelaar. “Bij extreme hitte zet het metaal van het spoor uit, wat kan leiden tot spoorspatting. Ook kunnen er problemen ontstaan met spoorbruggen.” Hitte betekent ook dat airco’s in treinen overuren draaien, vertelt zijn collega Jak. “Overbelaste airco’s kunnen ertoe leiden dat de bovenleiding de vraag naar stroom niet meer aan kan. Als het koper van de bovenleiding te heet wordt, kun je te maken krijgen met een bovenleidingbreuk.”
Wateroverlast in elektriciteitskasten
Heftige regenbuien zijn nu al een probleem en dat wordt alleen maar erger, zegt Jak. “Denk bijvoorbeeld aan een bui, waarbij er in twee uur tijd 70 millimeter regen valt. Lokaal kan heftige regenval leiden tot wateroverlast in onze elektriciteitskasten, die de beveiliging van de overwegen en treinen regelen. Die installaties werken dan niet meer.” Onveilig is dat niet, benadrukt Hazelaar. “ Een overweg gaat dan automatisch dicht, dus er dreigt niet direct gevaar. Maar niemand kan de overweg dan meer passeren.”
Klimaatverandering betekent dat het weer meer extremen kent, naast periodes met heftige regenval lange periodes van droogte. Hazelaar: “Door uitdroging kan het grondwaterpeil zakken, waardoor het zandlichaam waarop het spoor ligt kan verzakken. Dat kan leiden tot lange buitendienststellingen.”
Het aantal storingen op het spoor zal door klimaatverandering toenemen als er niet fors wordt geïnvesteerd, zeggen Hazelaar en Jak. Hoeveel geld er precies nodig is, is volgens hen een politiek vraagstuk. “We moeten ons afvragen hoe klimaatbestendig we het spoor willen hebben”, zegt Jak. “Het weer wordt steeds extremer en onvoorspelbaarder. Zo’n hevige regenbui komt vaker voor, maar het is wel een heel lokaal verschijnsel. Juist daarop inspelen is heel duur.” Hazelaar vult aan: “Wil je 7000 kilometer spoornetwerk aanpakken, dan is dat nogal wat. Maar als je niets doet, neemt het aantal storingen toe.”
Klimaateffecten
Een idee van Hazelaar is om de storingen in twee categorieën te stoppen. “Storingen die te voorkomen zijn, daar moeten wij op afgerekend worden. Maar storingen die worden veroorzaakt door extreme weersomstandigheden, daarvan begrijpt iedereen met gezond verstand dat we het spoor daarvoor lastig kunnen beschermen.”
Tot voor kort zag ProRail het weer als een constante factor. “Pas sinds een jaar of vijf realiseren we ons dat het weer in Nederland anders wordt”, zegt Jak. Sinds begin 2019 wordt klimaatverandering meegenomen bij het uitdenken van elk nieuw bouw- of onderhoudsproject. Jak: “Dat doen we nu al voordat we met het ontwerpen beginnen.” Een voorbeeld van een project waar klimaateffecten al zijn meegenomen is station Driebergen-Zeist, met een enorm bassin om overtollig water van een piekbui op te vangen.
ProRail speelt ook al in op klimaatverandering door de elektriciteitskasten voortaan hoger te plaatsen. Dat betekent niet dat alle 10.000 beveiligingskasten nu onder handen worden genomen. “Het is de vraag in welke mate en in welk tempo we ze moeten vervangen. Vooralsnog grijpen we alleen in op kwetsbare plekken. Het is lokaal maatwerk.” ProRail zoekt voor de aanpak van de klimaateffecten samenwerking met gemeenten, waterschappen en provincies. Jak: “We kunnen dit niet alleen.”
Lees ook:
ProRail en NS: het spoor heeft 20 miljard nodig
Investeer minder in wegen, maar meer in spoor. Dat is de boodschap van spoorbeheerder ProRail en NS aan het kabinet.
