Ook tijdens de crisis is leefbaar loon een mensenrecht

Een jaar geleden was de belangrijkste opgave van de textielindustrie: werknemers in de textielfabrieken in Bangladesh of Vietnam een leefbaar loon geven. Oftewel, genoeg geld om een woning, levensmiddelen, gezondheidszorg en schoolgeld van te betalen. Het minimumloon is in zulke landen vaak ontoereikend. Inmiddels is er een andere zorg. Want hoe houd je mensen überhaupt aan het werk?

Onder de paraplu van het Platform Living Wage Financials (PLWF) willen vijftien banken en financiële instellingen kledingbedrijven aansporen tot betere betalingen. Woensdag bespreken deelnemers zoals ASN Bank, Achmea, a.s.r., MN en Robeco de voortgang bij 29 modebedrijven, zoals H&M, Esprit en Marks & Spencer.

Zijn hun inspanningen van de laatste jaren niet ingehaald door de economische realiteit? Kledingbedrijven hebben immers door de crisis wel meer aan hun hoofd dan een loonsverhoging voor werknemers bij leveranciers ver weg. Zoals het voortbestaan van hun eigen onderneming.

“Ik zou het willen omdraaien”, zegt Irina van der Sluijs, senior adviseur mensenrechten bij ASN Bank. “Deze crisis laat zien hoe belangrijk een leefbaar loon is. Als de werknemers in de textielfabrieken redelijk waren betaald, hadden ze een financiële buffer gehad in deze moeilijke tijden. Ze kunnen niet rekenen op een steunpakket van hun overheid en moeten met gevaar voor hun gezondheid toch op zoek naar werk.”

Bovendien is het uitbetalen van een leefbaar loon niet iets wat een bedrijf er alleen in goede tijden bij kan doen, zegt Van der Sluijs. “Die fundamentele verplichting stond al in 1948 in de mensenrechtenverklaring van de Verenigde Naties.” Ook tijdens een crisis geldt dat recht dus.

#PayUp

In het voorjaar was het in westerse landen stil in de winkelstraten. Omdat ze tijdens de lockdowns met hun voorraden bleven zitten, annuleerden kledingbedrijven bestellingen. Bangladesh liep zo miljarden euro’s aan inkomsten mis.

Sommige internationale merken weigerden om miljoenen fabriekswerkers, vooral vrouwen, te betalen voor arbeid die ze al hadden verricht, merkt PLWF op in het nieuwste rapport. Onder publieke druk – de hashtag #PayUp – is een aantal bedrijven gezwicht. “Maar deze gebeurtenissen illustreren opnieuw dat de kwetsbaarste mensen in de productieketen het meeste risico lopen”, schrijft PLWF.

Een vertrekvergoeding

Textielwerkers blijven ondervinden dat het crisis is. Zondag liep bijvoorbeeld het contract af van 4400 werknemers in een industriële zone in de Filipijnen, vlak bij het internationale vliegveld van de stad Cebu. Bij hun werkgever Sports City International werkten ze onder meer voor Adidas. Volgens dit Duitse sportmerk krijgen ze een vertrekvergoeding mee en heeft het ministerie van arbeid de regeling goedgekeurd.

Adidas is het bedrijf dat in het leefbaar-loononderzoek van PLWF als beste scoort: het is het verst met plannen om tot een beter loon te komen. Adidas scoort hoger dan H&M, Esprit en Marks & Spencer. Puma en Asics zijn pas net met zulke plannen begonnen. Alle bedrijven moeten opener worden over de lonen die betaald worden, vindt PLWF, wil het probleem van onderbetaling in uiterlijk 2030 zijn opgelost. Ook wetgeving en het koopgedrag van consumenten speelt hierbij een rol.

PLWF heeft de kledingbedrijven aangesproken op hun gedrag tijdens de crisis. “Als de productie op gang komt voor het nieuwe kledingseizoen, is het bijvoorbeeld de vraag wie moet betalen voor de maatregelen waarmee de fabriek het personeel tegen Covid-19 beschermt”, zegt Van der Sluijs. “Het mag niet zo zijn dat die hygiënekosten ook nog eens van de salarissen afgaan.”

Lees ook:

Heb je 14 cent extra over voor je T-shirt als de maker daardoor een leefbaar loon kan verdienen?

Onder aanvoering van ASN Bank worden textielbedrijven op de korrel genomen. De deelnemende financiële instellingen willen de lage lonen opkrikken.