NOW-regeling
Ondernemers in de knel door eindafrekening noodsteun
Ondernemers die niemand hebben ontslagen, moeten soms toch alle staatssteun terugbetalen. Ambtenaren zagen die bui al hangen.
Ambtenaren waarschuwden er vorig jaar al voor. De NOW-regeling zou sommige ondernemers onterecht hard benadelen. En dat is werkelijkheid aan het worden, ontdekken steeds meer werkgevers.
Er melden zich ondernemers die de coronasteun, die zij hebben ontvangen om zoveel mogelijk mensen aan het werk te houden, bijna volledig moeten terugbetalen. Ook als ze erin zijn geslaagd niemand te ontslaan. Van alle ondernemers gaat tot nu toe 5 procent tegen de terugbetaling in bezwaar. Vaak tevergeefs: ongeveer een vijfde van alle bezwaren wordt toegekend.
Minister Wouter Koolmees van sociale zaken: “De NOW is een generieke regeling; het is niet altijd mogelijk om maatwerk te bieden”. Maar zonder maatwerk worden sommige ondernemers oneerlijk hard geraakt. Je hoeft het medewerkers van uitvoeringsinstantie UWV niet te vertellen: uit ambtelijke stukken die de NOS heeft ingezien, blijkt dat zij eerder al signaleerden dat hoge – en vooral: onverwachte – terugvorderingen van coronasteun tot ‘schrijnende gevallen’ zouden leiden.
Januari als vergelijkingsmaand
Het gaat dan om ondernemers die de dupe zijn van de opzet van de NOW-regeling, waarmee de overheid een deel van de loonkosten van noodlijdende ondernemers dekt. Nu van de noodsteun gebruik is gemaakt – tijdens de eerste lockdown – kijkt uitkeringsinstantie UWV of de ondernemers daar ook echt recht op hadden, of dat ze een deel of alles moeten terugbetalen.
Dat doet de uitkeringsinstantie door te kijken naar hoeveel loon er per maand tijdens de lockdown is betaald. Dat bedrag wordt vergeleken met het loon van januari 2020, vlak voor de komst van het coronavirus. Voor iedere euro die minder aan loon is betaald, gaat er 90 cent van de steun af. Het ministerie heeft voor januari 2020 als vergelijkingsmaand gekozen, omdat voor die maand alle salarisstroken al waren opgemaakt.
Nu zijn er winkeliers en horecaondernemers die ineens bijna alle ontvangen steun moeten terugbetalen, terwijl ze niemand hebben ontslagen. Dat komt omdat zij in januari 2020 hogere loonkosten hadden dan in een gemiddelde maand. Vanwege het uitbetalen van de extra gewerkte uren in de drukke decembermaanden, bijvoorbeeld.
Pensionering of contractopzegging
Er zijn ook ondernemers die in de problemen raken doordat zij een sterk verminderde loonsom hebben door bijvoorbeeld pensionering of contractopzegging door werknemers. Dat hoge bedrag wordt nu vergeleken met het loon van maart, april, mei, dat lager ligt. Daarom moeten ze nu ineens veel terugbetalen.
Minister Koolmees schreef dinsdag in een Kamerbrief dat hij weet dat januari voor sommige ondernemers geen representatieve maand is, maar niet alle uitzonderingen kunnen worden onderkend. “Het is in het geautomatiseerde proces niet mogelijk om incidentele betalingen uit de loonsom te filteren”, schrijft het ministerie. Dat geautomatiseerde proces is volgens Koolmees wel nodig om veel ondernemers snel te kunnen helpen.
Branchevereniging INretail vindt het “enorm triest dat er voor uitzonderingsgevallen geen maatwerk geboden wordt”. Een woordvoerder zei tegen de NOS: “Het zou goed zijn als medewerkers van het UWV ruimte krijgen om ‘maatwerk binnen bepaalde marges’ toe te passen, zodat de regeling meer ondernemers kan helpen.” Volgens Koolmees is dat echter onmogelijk.
De meeste ondernemers die NOW-steun hebben gekregen tijdens de eerste lockdown, krijgen nog te horen of ze geld moeten betalen of juist terugkrijgen. Zo’n 100.000 van de 140.000 bedrijven moeten daarvoor nog een aanvraag indienen. Ondernemers krijgen wel de mogelijkheid om een betalingsregeling van een jaar of langer af te spreken.
77.000 aanvragen voor de NOW in 2021
Voor de eerste ronde van steun uit de NOW, vanaf maart 2020, zijn er bijna 140.000 toekenningen geweest aan werkgevers, met ruim 2,6 miljoen werknemers. Voor de tweede ronde van de NOW, voor de zomer van vorig jaar, gaat het om ongeveer 64.000 toekenningen aan werkgevers met 1,3 miljoen werknemers. In de derde NOW-periode in het najaar van 2020 waren er ongeveer 78.000 toekenningen, met bijna 1,3 miljoen werknemers. En voor het vierde aanvraagtijdvak, voor de maanden januari, februari en maart van dit jaar, zijn er ongeveer 77.000 aanvragen toegekend. Dit gaat om ruim een half miljoen banen.
Lees ook:
Aantal bedrijven met coronasteun lijkt weer toe te nemen
Het aantal ondernemers dat een beroep doet op overheidssteun zit weer in de lift. Dat blijkt uit de meest recente cijfers die het ministerie van SZW.
