Nu de oorlog in Oekraïne woedt, wil Spanje de gasvoorziening binnen de EU veiligstellen

Topman Arturo Gonzalo Aizpiri heeft de anekdote duidelijk vaker verteld. Toen hij aantrad bij Enagás, dacht hij leiding te geven aan een bedrijf dat buiten de schijnwerpers opereert. Enagás beheert duizenden kilometers gasleidingen en is verantwoordelijk voor terminals voor vloeibaar gas. Kortom: zijn werk is een onderwerp dat normaal gesproken niet lang meegaat op verjaardagen.

Drie dagen later viel Rusland Oekraïne binnen. Van het ene op het andere moment ontstond de dreiging dat Rusland de Europese Unie zou afsluiten van gas, en daarmee gaf Gonzalo Aizpiri ineens leiding aan een bedrijf dat in het oog van een storm ligt.

In de controlekamer van Enagás zitten zes mannen achter bureaus, op beeldschermen is een wirwar van lijnen te zien. Met een beetje fantasie is daarin grofweg het Iberische schiereiland te zien. Wie langer kijkt, herkent de zes terminals voor vloeibaar gas oftewel lng: gas dat onder extreem lage temperaturen vloeibaar wordt gemaakt, om zo vervoerd te kunnen worden.

Onderzeese pijpleiding

Nu de Russische gastoevoer kan stoppen, zijn precies deze terminals van groot belang. Hier ligt de mogelijkheid per boot lng in te voeren vanuit onder andere de Verenigde Staten en Qatar. Spanje heeft pakweg een derde van de totale capaciteit van de Europese Unie om lng terug om te zetten tot gas. Daarnaast heeft Spanje bijna de helft van de opslagcapaciteit voor lng. De vraag is alleen: hoe komt dat gas naar de rest van het continent?

Als het aan Enagás en de EU ligt, komt daarvoor binnen 2,5 jaar een belangrijke onderzeese pijpleiding vanaf Barcelona naar het Italiaanse Livorno, zo werd recent bekendgemaakt. De investering à 2,5 miljard euro is één van de plannen onder de noemer RePowerEU, de EU-strategie om los te komen van Russisch gas.

Een andere nieuwe verbinding is een derde pijpleiding tussen Spanje en Frankrijk, wat de capaciteit voor gastoevoer naar Frankrijk kan verdubbelen. Het is de herstart van een project dat deels werd aangelegd onder de naam MidCat en in 2019 toch werd afgeblazen vanwege hoge kosten.

Ook geschikt voor waterstof

Maar het belangrijkste, zo legt topman Gonzalo Aizpiri uit, is dat leidingen aangelegd met de huidige technologie ook geschikt zijn om waterstof te transporteren. En waterstof, daarmee wil de EU het energieprobleem op de lange termijn oplossen: van hernieuwbare energie kan in hoogspecialistische terminals waterstof worden gemaakt, dat over het continent wordt vervoerd als energiebron voor bijvoorbeeld hoogovens in de industrie.

Een land als Spanje, met veel zonuren en winderige vlaktes, kan ruimschoots duurzame energie opwekken – nu al is bijna de helft van de Spaanse energie duurzaam. Het is daarom ideaal als de nieuwe gasinfrastructuur ook gelijk waterstof kan vervoeren. Gonzalo Aizpiri heeft zijn reclameslogan in ieder geval klaar: “De gasverbinding van vandaag is de CO2-vrije economie van de toekomst.”

Op papier klinkt het mooi. Maar de nieuwe leidingen zullen pas eind 2024 (Barcelona-Livorno) en rondom 2030 (MidCat) volledig operatief zijn, en Rusland kan de gaskraan morgen al dichtdraaien. Intussen kijken ook andere landen naar mogelijkheden: zo schroeft Italië de gasimport vanuit Algerije fiks op. Dus het is de vraag of Spanje komende jaren de sleutelrol zal spelen die het wil krijgen.

Voor Gonzalo Aizpiri is één ding in ieder geval duidelijk geworden in zijn drie maanden als topman: rustig in de luwte opereren is er niet bij. Maar aan de schittering in zijn ogen te zien vindt hij dat geen probleem.

Lees ook:

Vloeibaar gas, het alternatief voor Russisch aardgas, is wel erg duur

Vloeibaar gas is een alternatief voor Russisch aardgas. Prettig, nu Rusland niet bijster veel gas levert. Maar kan Europa wel voldoende van dat vloeibare gas inslaan?

Hoofdredactioneel commentaar: Staar je niet blind op waterstof

Waar halen we in de toekomst onze energie vandaan? Wie denkt dat waterstof het verschil kan maken, doet vooral aan zelfbedrog.