Arbeidsmarkt
Niet tevreden over je werk: dan zoek je toch een andere baan?
Wie baalt van zijn baan krijgt vaak te horen: dan ga je toch weg? Werk zat! Maar hoe en wanneer switch je?
Op iedere werkvloer en menige verjaardag klinkt het wel eens: ik heb rotwerk, ik krijg te weinig betaald, de arbeidsomstandigheden zijn beroerd, ze geven me geen enkele eigen verantwoordelijkheid, de chef is irritant en van mijn collega's word ik ook niet blij. En die werktijden! Nee, ik ben klaar met deze baan.
Voor degene die zo’n klaagzang aanhoort is de reactie tegenwoordig vaak: dan zoek je toch een andere baan? En dat is helemaal niet zo’n gek advies in de huidige arbeidsmarkt. Er is werk zat. “Stel, je bent installatiemonteur en je baalt van je huidige werkgever, dan kun je zo terecht bij de concurrent in de buurt”, zegt Ton Wilthagen, hoogleraar arbeidsmarkt bij Tilburg University. “Stap je over naar en soortgelijk bedrijf in jouw regio of zelfs nog dichterbij, dan is het relatief eenvoudig om ergens anders aan de slag te gaan.”
Tot zover hebben ze dus groot gelijk, de mensen die zeggen dat je niet zo moet zeuren als je werk je niet bevalt. Ga gewoon weg. Maar wat is ‘gewoon weggaan’. Nieuw emplooi vind je niet altijd om de hoek: “Moet je voor een andere baan een stuk meer gaan reizen of zelfs verhuizen, dan wordt het al lastiger”, vervolgt Wilthagen.
“Nederlanders zijn Europees gezien het minst bereid om voor hun werk te verhuizen. Een huis kopen is bovendien heel wat in deze tijd, ook op huurwoningen kun je lang wachten. Intussen zijn de files heftig, is het openbaar vervoer duur en minder betrouwbaar, dus ook dat zijn praktische belemmeringen. Heb je een werkende partner en kinderen die op een fijne school zitten en vriendjes in de buurt hebben, dan is het ook geen sinecure.”
Makkelijker gezegd dan gedaan
Ook niet onbelangrijk om bij stil te staan: een andere baan is niet per se ander werk. Dat heeft voor een deel te maken met de begrenzingen van onze mogelijkheden. We kunnen niet allemaal piloot of advocaat worden. “Helaas is de realiteit meestal iets minder florissant dan de folder schetst”, zegt arbeidspsycholoog Tosca Gort. “Je kunt worden wat je wil, maar je IQ maakt het verschil.” Het is daarom realistischer om ander werk te zoeken dat aansluit bij waar je goed in bent en dat past bij je denk- of doe-niveau, denkt Gort. “Een magazijnmedewerker kan een prima bezorger zijn.”
Zulke mutaties komen in de praktijk ook vaak voor. Winkelmedewerkers bijvoorbeeld switchen regelmatig naar een baan in de horeca en andersom. Maar eigenlijk geldt voor alle niveaus op de arbeidsmarkt, ook voor piloten en advocaten: je blijft in dezelfde vijver vissen.
“Wil je eindelijk de stap maken naar een écht heel andere functie of zelfs beroep, dan heb je niet meteen de papieren en de ervaring voor zo’n overstap”, zegt Ton Wilthagen. “Dus dan moet je laten zien dat je die andere functie of dat andere beroep toch aankan. Of je moet jezelf op kosten van die nieuwe werkgever omscholen. Maar als je die scholing zelf moet betalen, kan dat ook tegenvallen. En de vraag is of je in die nieuwe functie evenveel of meer gaat verdienen, of dat je je eerst zult moeten waarmaken.”
Kijk eerst eens naar jezelf
Zo wordt het advies ‘dan zoek je toch een andere baan’ bij nader inzien toch iets ingewikkelder. Maar een omslag maken kan heus, alleen zou je ook eens naar jezelf moeten kijken, adviseert loopbaancoach Albert Hietink. “Als je van baan verhuist, neem je jezelf ook mee. Waar je in je ene baan tegenaan loopt kun je ook in een nieuwe baan tegenkomen. Als coach kijk ik ook altijd eerst naar iemand met de vraag: hoe zit jij in elkaar? Je kunt veel leren van je fouten en tekortkomingen.”
Kijk vervolgens naar wat nu maakt dat een huidige baan niet meer zo leuk is, vervolgt Hietink. “Dat kan komen door de bedrijfscultuur, de baas, je collega’s, of misschien is de werkdruk te zwaar. En kijk nogmaals naar je eigen rol. Misschien ben je iemand met een groot verantwoordelijkheidsgevoel of ben je een pleaser. Dan loop je in dezelfde valkuil.”
De aard van het beestje kun je niet veranderen, erkent hij: “Maar ik kan als coach iemand wel leren te begrenzen en nee te zeggen. In ieder geval denk ik dat het verstandig is om pas weg te gaan als je het écht zeker weet.” En dan begint het eigenlijk pas, zegt Laurens van Nues. Hij is mede-oprichter en ceo van Magnet.me, een online carrière-netwerk dat studenten, starters en werkgevers met elkaar in contact brengt. “Zodra je weet wat je niet wil, moet je gaan uitzoeken wat je wel wil.”
Volgens Van Nues komt de wens om weg te willen vaak voor. Uit een onderzoek dat zijn platform deed kwam naar voren dat 1 op de 4 werknemers ongelukkig is in zijn of haar werk. “De meest genoemde reden zit in de connectie met je manager. Daar valt of staat werkgeluk voor een groot deel mee. Leuke collega’s, blijkt uit het onderzoek, zijn de voornaamste reden dat een baan wel bevalt.”
Ga eens koffiedrinken met elkaar
De belangrijkste vraag die je moet stellen als je een andere baan zoekt is dan ook: met wie ga ik straks werken? Van Nues: “Passen die bij mij? Zie ik mijzelf dag en nacht met deze mensen werken?” Een doeltreffende oplossing om daar achter te komen is: koffie drinken. “Een switch maken is niet niks. Je moet ook niet opzeggen voor je iets anders hebt. Pleeg eerst onderzoek voor je solliciteert. Ga regelmatig een kopje koffiedrinken met potentiële nieuwe werkgevers. Gewoon vrijblijvend. Wat tref je aan bij zo’n nieuwe baan? Is het gras daar echt groener? Elkaar leren kennen is oneindig veel nuttiger dan een lap tekst in een vacature of sollicitatiebrief.”
De trend om eerst informeel kennis te maken dringt nog maar mondjesmaat door op de arbeidsmarkt. Rijkswaterstaat heeft op het moment wel radiospotjes lopen die mensen enthousiast moeten maken voor een baan bij die dienst. Onder het motto Let's Link roept Rijkswaterstaat op: ‘Schuif vrijblijvend aan bij vakgenoten!’ Je zit echt niet zomaar aan ons vast, is de boodschap.
Van Nues vindt het raar dat ‘eerst kennismaken, dan pas komen tot zaken’, nog geen gemeengoed is in het spel tussen werkgever en werknemer: “Als je als bedrijf een nieuwe markt betreedt ga je toch ook eerst marktonderzoek doen? Overal zie je wat je krijgt, van Airbnb tot Booking en ook als je gaat daten. Laat je zien. Hoe meer je weet van de ander en van jezelf, hoe groter de kans dat die nieuwe baan slaagt.”
Zij vonden een andere baan
Pieter Veldkamp (48 ), was inkoper, bleef inkoper.
“Toevallig is het precies een jaar geleden dat ik van baan wisselde. Ik heb negen jaar als inkoper gewerkt bij een multinational. Eigenlijk altijd met heel veel plezier maar de laatste periode daar merkte ik dat de invulling van mijn werk niet meer paste bij mijn kernwaarden. Ik zat niet goed meer in mijn vel en kwam thuis te zitten met een burn-out. Maar ik wist al snel: ik moet iets, ik moet verder. Via coachplatform Maak Jouw Impact heb ik een traject doorlopen om zo samen met een coach stapsgewijs te ontdekken wat ik belangrijk vind in werk, maar ook in mijn leven. Mijn oude werkgever financierde het, dat was natuurlijk heel fijn. Het gekke was dat ik ergens wel wist wat ik belangrijk vond bij een baan maar toen ik dat bevestigd kreeg schoten de tranen in mijn ogen. Ineens had ik echt helder dat ik belang hecht aan een bepaalde mate van vrijheid, aan persoonlijk contact, aan respect en dat werk voor mij betekenis moet hebben. Ik vind het woord ‘verbinding’ altijd een beetje afgezaagd maar contact leggen tussen mensen is voor mij heel belangrijk. In het inkoopvak is die sociale kant kant essentieel. Het was wachten op de juiste kans. En die kwam bij het ROC Graafschap College waar ik nu werk. Toen ik de vacature las kreeg ik kippenvel. Ik wist direct: hier ga ik werken. Ik doe nu de inkoop van zo ongeveer alles, van de IT-middelen tot de inkoop van adviseurs of facilitaire diensten als schoonmaak en beveiliging. En mijn contract is net omgezet naar een vaste aanstelling, dus we zijn van beide kanten gelukkig met elkaar.”
Floor Hellendoorn (33) werkte in de zorg, stapte over naar de horeca
“Ik heb in totaal zeven jaar in de zorg gewerkt, de langste periode als verpleegkundige op een neurologische afdeling. Maar ik heb anderhalf jaar niet kunnen werken, heb vanaf januari in de ziektewet gezeten. Toen mijn zoontje acht weken oud was werd bij hem SMA ontdekt, een erfelijke spierziekte die meestal ontstaat bij kinderen op zeer jonge leeftijd. Toen hij drie maanden was is hij overleden. Mijn hoofd stond natuurlijk niet meer naar werken. Zeker niet in die baan, waar ik ook te maken kreeg met de dood en waar de werkdruk ook groot was, met wisseldiensten. Ik moet op dit moment niet in de zorg zijn, wist ik. Dan ga je nadenken: wat vind ik nu echt belangrijk aan een baan? Een vriendin van mij werkte in een koffielokaal in Hoorn en ik had al eens eerder bedacht: hier zou ik wel willen werken. Toen ik hoorde dat zij daar als assistent bedrijfsleider zou stoppen heb ik meteen de eigenaar gebeld. Dat klikte direct. Ik ben nog maar net begonnen met deze nieuwe baan. Maar ik merk nu al dat ik er blij van wordt als ik daar ben geweest. Het is best hard werken maar het is praktisch werk en gezellig en ook luchtig. Ik zorg gewoon dat de mensen een lekker bakje koffie krijgen en een goed stukje taart. Op mijn vorige werkplek ging het ook vaak over mijn zoontje, dat is ergens fijn en zeker goed bedoeld, maar toch ook zwaar. Deze nieuwe baan is een fijne afleiding om ook weer even met iets anders bezig te zijn en een manier om enigszins mijn leven op te pakken.”
Lees ook:
Waarom we niet massaal op zoek gaan naar die andere, leukere baan
Als er ooit een moment was om van baan te veranderen dan is dat nu. De arbeidsmarkt is historisch krap. Maar waarom doen we het dan niet?
