Er zijn meer woningen nodig die voor middeninkomens te betalen zijn. Minister De Jonge wil daarom paal en perk stellen aan al te hoge huren.
De huurprijzen in de vrije sector worden aan banden gelegd. Nu mogen in dat deel van de woningmarkt verhuurders nog vragen wat ze willen, en vanwege de schaarste aan woningen leidt dat vaak tot torenhoge huren. Als het aan minister Hugo de Jonge (volkshuisvesting) ligt, mag dat straks niet meer. Huren tot 1000 à 1250 euro worden in de toekomst vastgesteld aan de hand van door de overheid opgelegde normen.
Meer huurwoningen voor mensen met een middeninkomen, dat is een belangrijke doelstelling van een nieuw plan van De Jonge. Eerder kwam hij met een plan om 900.000 nieuwe woningen te bouwen tot en met 2030, en minstens twee derde daarvan voor middeninkomens. In het nieuwste plan gaat het niet om nieuwbouwhuizen, maar om bestaande. Dat veel mensen geen betaalbaar huis kunnen vinden, “raakt aan hun bestaanszekerheid”, zegt De Jonge.
Rendement van investeerders onder druk
Het aanpakken van de huurprijzen is het belangrijkste middel om daar iets aan te doen. Daar bestaat al het ‘woningwaarderingsstelsel’ voor. Daarin krijgt een woning punten voor onder meer oppervlakte en WOZ-waarde: hoe meer punten, hoe hoger de huur. Maar dat stelsel geldt alleen voor sociale huurwoningen, met een huurprijs tot 760 euro (of: 142 punten). Daarboven is het wat de gek ervoor geeft – vandaar de aanduiding ‘vrije sector’.
Dat puntenstelsel wil De Jonge nu ook laten gelden voor huren boven die 760-eurogrens, tot een huur van 1000 of 1250 euro, daarover moet hij nog beslissen. In Utrecht, Zwolle en Doetinchem worden nu proeven gedaan om te zien hoe zo’n maatregel in de praktijk uitpakt, ook in juridisch opzicht. Vervolgens wil hij een wet opstellen die in 2024 van kracht moet worden.
De minister wil op zoek naar ‘de juiste balans’, schrijft hij. Als hij de huren in de vrije sector sterk aan banden legt, zorgt dat snel voor beter betaalbare huurwoningen. Maar dan daalt de bereidheid van investeerders om geld te steken in de nieuwbouw van huurwoningen. Dan krimpt het aanbod, ook voor middengroepen, en dat wil De Jonge voorkomen. Niet voor niets hebben grote investeerders zich altijd heftig verzet tegen zulke ingrepen: hun rendement komt onder druk te staan.
Ook begrenzing aan jaarlijkse huurverhoging
Niet alleen de ‘aanvangshuur’ wordt gereguleerd, dus de huurprijs die aan een nieuwe bewoner mag worden gevraagd. Ook de jaarlijkse huurverhoging voor zittende huurders wordt begrensd. Een tijdelijke wet bepaalt al dat die niet hoger mag zijn dan de inflatie plus 1 procent. Maar nu die inflatie de pan uit rijst, wil De Jonge die huurverhoging voortaan bij ministeriële regeling bepalen.
Dat laatste heeft al de woede gewekt van vooral de kleinere, particuliere beleggers – de categorie die vaak wordt aangeduid als ‘pandjesbazen’. Hen stelt De Jonge ook nog eens een hogere belasting op huurinkomsten in het vooruitzicht.
Huurtoeslag wordt eenvoudiger
De huurtoeslag is te ingewikkeld, stelt minister De Jonge, waardoor mensen niet weten waar ze aan toe zijn. Daarom komt er een simpeler methode, met als belangrijkste verandering dat de hoogte van de toeslag niet meer afhankelijk is van de huur, maar alleen nog van het inkomen van de huurder.
Het Nibud, het instituut dat zich bezighoudt met inkomens van huishoudens, heeft al gewaarschuwd dat zo’n systeem grote gevolgen kan hebben voor de koopkracht van huurders. Om die effecten te dempen wil De Jonge de vernieuwing geleidelijk invoeren, in een periode van vijf jaar.
Al voor dat nieuwe systeem wordt ingevoerd, wil De Jonge een paar andere verbeteringen doorvoeren. Zo komen mensen vanaf 21 jaar volledig in aanmerking voor huurtoeslag, en niet pas vanaf 23 jaar. Ook wie meer huur betaalt dan de bovengrens voor de sociale huursector, 760 euro, kan straks die toeslag krijgen.
Lees ook:
Minister De Jonge wil meer sociale huur. ‘Wonen is een grondrecht’
Tienduizenden kwetsbare woningzoekenden redden het niet als gemeenten hen aan hun lot overlaten. Minister Hugo de Jonge wil gemeenten daarom verplichten zich in te spannen om hen onder dak te brengen. Het tekent een omslag in het woonbeleid.
