Nederland zal veel eerder en veel meer gas moeten importeren dan tot nu werd gedacht

Nederland zal al snel veel meer gas moeten importeren dan tot nu gedacht werd. En die import heeft schadelijke gevolgen voor het klimaat. Dat schrijven energiedeskundigen Lucia van Geuns en Jilles van den Beukel in een studie die is gemaakt voor het The Hague Centre for Strategic Studies.

De twee betogen dat het ministerie van economische zaken de opbrengst van de gaswinning uit ‘kleine velden’ in de Nederlandse bodem flink overschat en dat Nederland dus sneller moet overstappen op geïmporteerd gas. Maar de import van Russisch gas en de invoer van vloeibaar gas leidt tot ongeveer 30 procent meer uitstoot van broeikasgassen dan gas winnen uit de velden op de Noordzee en het Nederlandse vasteland.

De opbrengst van de ‘kleine velden’ is afgenomen

Nu de gaswinning uit het Groningenveld wordt gestaakt vanwege het aardbevingsgevaar, houdt Nederland zijn ‘kleine velden’ nog over. Die leverden al veel gas op, tussen 1985 en 2010 zelfs meer dan het Groningenveld. Maar na 2010 is die opbrengst afgenomen. In 2018 waren ze samen goed voor 16,2 miljard kubieke meter gas, gelijk aan bijna de helft van het Nederlandse gasverbruik. Nederland gaat ervan uit dat er in 2030 nog 10 tot 12 miljard kuub gas uit de kleine velden komt.

Maar volgens Van Geuns en Van den Beukel is die verwachting veel te optimistisch: rekening houdend met een aantal recente ontwikkelingen komen zij uit op 5 kuub en mogelijk zelfs bijna nul. Dat komt omdat gaswinning in Nederland voor bedrijven niet erg aantrekkelijk meer is.

Belangrijkste probleem zijn de lange procedures. Na een vondst kan het zes tot zeven jaar duren voor een bedrijf gas uit de bodem kan halen. Ook een exploratievergunning krijgen – nodig als bedrijven zoeken naar nieuw gas – duurt lang.

In landen als Noorwegen en Engeland gaat dit veel sneller. Daarnaast hebben deze landen gaswinning fiscaal aantrekkelijker gemaakt, en Nederland niet.

In Nederland is daardoor het zoeken naar en in gebruik nemen van nieuwe gasvelden op land vrijwel onmogelijk geworden.

Mogelijk vallen 33 gasprojecten stil

De stikstofcrisis heeft dat probleem verdiept. Daardoor ligt de vergunningverlening voor activiteiten dicht bij natuurgebieden vrijwel stil. In een stevig getoonzette brief wees branche-organisatie Nogepa het kabinet er in oktober al op dat er mogelijk 33 gasprojecten stilvallen. Daarbij gaat het om (vergunningen voor) seismisch onderzoek, exploratieboringen, productieboringen en onderhoudswerkzaamheden.

Van Geuns en Van den Beukel stellen dat het aantal exploratieboringen sinds 2012 al met 80 procent is gedaald. Uit al aangeboorde velden komt steeds minder gas. Omdat fossiele brandstoffen als gas in het verdomhoekje zitten, staan banken onder druk om niet langer geld te lenen voor fossiele energieprojecten.

Tenslotte wijzen de auteurs erop dat de gasprijzen laag zijn en dat mogelijk ook blijven. Dat komt deels doordat de afzet van vloeibaar gas (LNG) sterk stijgt. Dat gas wordt onder meer gewonnen in de VS, Qatar en Rusland. Het wordt vloeibaar gemaakt, waardoor het sterk krimpt, en kan dan worden verscheept. In het land van aankomst wordt het weer omgevormd tot gas. Dat gebeurt onder meer in Rotterdam.

Uit milieu-oogpunt is die import een slechte zaak, betogen Van Geuns en Van den Beukel. Bij de gaswinning in Rusland en de VS lekken veel meer broeikasgassen (methaan) weg dan in Nederland. Het vervoer van LNG kost veel energie, het transport van Russisch gas naar Nederland ook. Gas winnen uit eigen bodem scheelt dertig procent aan uitstoot van broeikasgassen.

Geen rol in de discussie

Die extra uitstoot als gevolg van de overgang van Nederlands naar Russisch gas en LNG – zowel door Nederland als door landen die vroeger Nederlands gas kochten – doet volgens de auteurs alle klimaatwinst teniet die is behaald door bij de stroomproductie gebruik te maken van wind- en zonne-energie.

Dat dat argument tot nu toe geen rol speelde in de discussie over de gaswinning, komt doordat die extra uitstoot niet in Nederland plaatsvindt, maar in de VS en Rusland en op zee. Die extra uitstoot wordt niet toegerekend aan Nederland, maar is er wel.

Lees ook:

De strijd tegen gaswinning heeft zich nu ook verplaatst naar Friesland.

Bezorgde inwoners voeren actie tegen verdere gaswinning uit kleine velden. De overheid zou volgens hen de andere kant opkijken en niet naar hun zorgen en frustraties luisteren.

Waarom het Wiebes wél lukt om de gaskraan in Groningen dicht te draaien

Veel sneller dan verwacht stopt de gaswinning in Groningen.Terwijl dit volgens de vorige minister Henk Kamp onmogelijk was. Hoe kan dat?