Na tien jaar is er een akkoord: er komt een nieuw pensioenstelsel

Na weken van steeds verschuivende deadlines heeft het kabinet vrijdagavond, na tien jaar, een concrete pensioendeal gesloten met vakbonden en werkgevers. In het nieuwe pensioenstelsel krijgen werknemers geen enkele toezegging meer over hoe hoog de uitkering straks zal zijn, alleen een verwachting daarvan. Door alle toezeggingen los te laten, hoeven fondsen minder geld op te potten, zodat het risico dat in de uitkeringen moet worden gesneden iets kleiner wordt. Naar verwachting treedt dit nieuwe stelsel uiterlijk 2026 in werking, zegt Patrick Fey, die voor vakbond CNV mee onderhandelde.

Vorig jaar juni kwamen werknemers, werkgevers en het kabinet al tot een pensioenakkoord, maar dat moest nog wel concreet uitgewerkt worden. Afspraken over de AOW-leeftijd waren wél duidelijk: die zou minder snel meestijgen met de levensverwachting van de gemiddelde Nederlander. Over het aanvullende pensioen, waarvoor werknemers sparen bij hun werkgever, was nog weinig vastgelegd. Dat deze open einden nu eindelijk uit de lucht zijn, is dan ook een ‘historische stap voorwaarts’, klinkt het in Den Haag.

Hoofdpijndossiers

Onder hoge druk moesten de onderhandelaars tot op het laatst nog enkele hoofdpijndossiers wegwerken. Pakweg een miljoen Nederlanders, voornamelijk werkzaam in het midden- en kleinbedrijf, gaan er in hun pensioenopbouw op achteruit. Dat gat bedraagt miljarden euro’s, en daar was tot op het laatst geen oplossing voor. Ook was het juridisch ingewikkeld deelnemers te verplichten over te stappen naar het nieuwe stelsel, en hun zekerheden los te laten.

Voor dat miljardengat is nu een uitweg gevonden: mensen bij wie dit het meest speelt (zij met een verzekerde pensioenregeling) mogen hun opgebouwde rechten gewoon behouden. Wel wordt het daardoor straks iets duurder voor werkgevers, zegt CNV-voorzitter Piet Fortuin. Nieuwe werknemers komen automatisch in het nieuwe stelsel terecht. Ook de verplichte overstap naar het nieuwe stelsel is, na bloed zweet en tranen, juridisch voldoende afgedicht, zo verwachten de onderhandelaars.

Minister Wouter Koolmees wilde hier per se voor het zomerreces nog uitkomen met de sociale partners. De afspraken over bijvoorbeeld de AOW-leeftijd moeten namelijk in één pakket door de Eerste en Tweede Kamer worden behandeld. Was het niet gelukt om er op tijd uit te komen met het aanvullende pensioen, dan was het ook te laat geweest om de getemperde AOW-stijging nog voor 2021 in wetgeving te gieten.

Groot deel gepensioneerden kampt al tien jaar met dalende koopkracht

Veel gepensioneerden, pensioenfondsen en andere betrokkenen zitten met smart te wachten op het nieuwe stelsel. Een groot deel van gepensioneerd Nederland ziet al bijna tien jaar zijn uitkering niet meestijgen met de inflatie, met het stijgen van de consumentenprijzen. Zij kampen dus al een decennium met dalende koopkracht.

In plaats van een verhoging stonden de kranten elk jaar vol met dreigende kortingen op het pensioen. Dat hing af van de zogeheten dekkingsgraad, een waarde die direct duidelijk maakte of een fonds genoeg geld in kas had om alle beloofde uitkeringen te voldoen. Met ingang van het nieuwe stelsel verdwijnen die beloften, en dus ook de dekkingsgraad.

De komende jaren blijven die dekkingsgraden nog wel overeind. Die zijn nu zo laag dat er voor volgend jaar forse kortingen op de agenda zouden staan. De coronacrisis heeft de situatie nog prangender gemaakt. Maar ­minister Koolmees besloot deze week dat hij de regels voor wanneer fondsen moeten korten, in navolging van afgelopen najaar, weer gaat versoepelen. Pas als een fonds minder dan 90 cent in kas heeft voor elke euro die het aan pensioenuitkering heeft beloofd, moet het snijden in de uitkeringen.

Het idee is dat alle fondsen ergens rond het jaar 2026 in één keer zullen overstappen. In de komende week zullen de vakbonden en de werkgevers de uitkomsten van de onderhandelingen voorleggen aan hun achterban.

Lees ook:

Gepensioneerden: Het nieuwe pensioenhuis moet steviger staan dan het vorige

De Koepel Gepensioneerden kijkt kritisch mee tijdens de opbouw van een heel nieuw pensioenstelsel.‘Er is veel geld van ouderen naar jongeren gegaan, daar moet je rekening mee houden.’