Melkveehouders willen niet stoppen, maar anders werken

Het stikstofbesluit van het kabinet heeft, in elk geval voorlopig, geen invloed op de plannen en het beleid van zuivelcoöperatie FrieslandCampina. Wel gaat de zuivelgigant het voor melkveehouders makkelijker maken om lid te worden. De afgelopen jaren was het voor melkveehouders nauwelijks mogelijk om zich aan te sluiten bij de coöperatie.

De beslissing om meer leden toe te laten is geen direct gevolg van de stikstofplannen van het kabinet, maar is er ook niet helemaal los van te zien. FrieslandCampina verwacht al een tijdje dat het aantal melkveebedrijven de komende jaren zal dalen, onder meer omdat veel boeren geen opvolger voor hun bedrijf kunnen vinden.

FrieslandCampina heeft nieuwe leden nodig die hun melk aan de coöperatie leveren. “Om aan de vraag naar melk te kunnen voldoen en onze fabrieken draaiende te houden”, verklaart een zegsman van het bedrijf.

Wellicht nog meer nieuwe leden

FrieslandCampina heeft nu ongeveer 10.700 leden, vooral in Nederland, maar ook in België en Duitsland. De woordvoerder van de coöperatie zegt niet te weten hoeveel van haar leden in de problemen kunnen komen als gevolg van het stikstofbesluit. Als er echt veel melkveehouderijen dichtbij natuurgebieden stoppen of inkrimpen, zal FrieslandCampina nog meer nieuwe leden willen verwelkomen.

De zuivelsector is allesbehalve gecharmeerd van de kabinetsplannen. De Nederlandse Zuivel Organisatie, de dertien leden tellende branchevereniging van melkverwerkers, betitelde ze als “onrealistisch en onwerkelijk” en stelt dat ze leiden tot “een kaalslag van het landelijk gebied”. Hein Schumacher, voorman van FrieslandCampina, noemde de plannen in Het Financieele Dagblad ‘teleurstellend’.

Het kabinet wil de uitstoot van stikstof terugdringen, in sommige gebieden met 75 procent of meer. Inkrimpen van de veestapel is daar dan onvermijdelijk. Volgens Schumacher kan ‘in bepaalde probleemgebieden naar krimp worden gekeken’. Maar meer heil verwacht hij van technologische oplossingen. “Als we daar niet meer in geloven, zijn we verloren. Een biologisch-dynamische knuffelboerderij in Drenthe biedt niet de oplossing voor het voedselvraagstuk in de wereld”, zegt hij tegen Het Financieele Dagblad.

Ander voer, meer weidegang

Volgens Schumacher voorzien de plannen van de zuivelsector zelf al in een flinke vermindering van de stikstofuitstoot. Die plannen, onder meer gemaakt door NZO, landbouworganisatie LTO Nederland en de Rabobank, gaan uit van ruilverkaveling van landbouwgrond, emissie-arme stallen, ander veevoer, het verdund uitrijden van mest (gemengd met water) en meer weidegang van koeien.

Met die maatregelen, en naar schatting van de Wageningen Universiteit 1,3 miljard overheidssubsidie, kan de uitstoot van stikstof gemiddeld met 28 procent worden beperkt, hebben de organisaties berekend. Al zal het wel een hele toer worden om het te halen, denkt de topman. Deels omdat zijn achterban er niet aan wil, maar ook omdat er wereldwijd nog veel vraag naar zuivel is en er lang niet altijd even voedzame alternatieven zijn. Het vervangen van zuivel door plantaardige alternatieven is deels mogelijk, stelt Schumacher, maar vergt tijd.

FrieslandCampina maakte in april bekend hoe het zijn eigen uitstoot van broeikasgassen wil beperken. De uitstoot van het bedrijf zelf kan in 2030 ruim 60 procent lager zijn dan in 2015. Maar verreweg de meeste CO2 wordt niet uitgestoten door de fabrieken van het zuivelconcern en het vervoer van melkproducten, maar door de melkveehouders die aan de coöperatie leveren (50 procent) en de externe leveranciers en verpakkers van producten (43 procent).

Lees ook:

Bijna één op de drie boerenbedrijven moet stoppen door stikstofplannen

Het hoge woord is eruit: de landbouw zal de komende jaren fors moeten inkrimpen. Minister Van der Wal (stikstof) wijst vooral de overheid zelf aan als schuldige van het stikstofdebacle.