‘Laat multinationals minimum aan winstbelasting betalen’

Nederland moet een ondergrens in de winstbelasting invoeren om te voorkomen dat grote multinationals structureel geen belasting betalen. De aftrek van allerhande kosten en het verrekenen van verliezen uit voorgaande jaren moet daarom beperkt worden, adviseert een speciaal ingestelde commissie aan het kabinet. Dat zou de schatkist zo’n 600 miljoen euro aan extra belastingopbrengsten per jaar opleveren.

De commissie, die als doelstelling had om de belastingheffing voor multinationals in Nederland ‘eerlijker’ te maken, werd bijna een jaar geleden ingesteld door toenmalig staatssecretaris Snel van financiën. Aanleiding was het nieuws in Trouw dat Shell in Nederland al jaren geen winstbelasting betaalt. Hoewel het bedrijf dit in eerste instantie ontkende, gaf het later toe dat het in Nederland zoveel kosten kan aftrekken dat er geen winst meer overblijft om belasting over te betalen. Later gaven onder andere Philips en Akzo Nobel ook toe dat zij de afgelopen jaren weinig tot geen belasting betaalden in Nederland.

Maatschappelijke onvrede

De grote maatschappelijke onvrede over het niet betalen van belasting zorgde voor een flink bekoelde relatie tussen politiek Den Haag en de multinationals. Dat een deel van de nu voorgestelde maatregelen door het kabinet wordt overgenomen ligt voor de hand, zeker gezien de forse uitgaven om de economische gevolgen van de uitbraak van het coronavirus te beperken.

Volgens de commissie is de opbrengst van de winstbelasting voor grote bedrijven de afgelopen jaren licht gedaald. Nederlandse multinationals betalen bovendien minder winstbelasting dan buitenlandse multinationals met (hoofd)kantoren in Nederland. Dat komt doordat zij meer gebruikmaken van fiscale regelingen als de innovatiebox – waar een laag tarief geldt voor winst uit innovaties – en de mogelijkheid om verliezen uit het buitenland in Nederland te verrekenen.

Volgens de commissie zou het kabinet zich internationaal moeten inspannen om een einde te maken aan mogelijkheden voor multinationals om winst te verplaatsen naar landen waar nauwelijks belasting wordt geheven. Door een internationaal sluitend belastingstelsel te ontwerpen kan ‘ongewenst strategisch gedrag’ van multinationals worden voorkomen. Daarnaast zou er internationaal een minimumtarief moeten gelden, om te voorkomen dat landen elkaar met steeds lagere tarieven beconcurreren om de aanwezigheid van bedrijven in hun land.

Maatregelen

Ook zou Nederland zelfstandig maatregelen moeten nemen, luidt het advies. Zo zouden verliezen uit eerdere jaren maar voor maximaal de helft van de winst verrekend mogen worden. Dat zorgt ervoor dat er bij winst altijd belasting wordt afgedragen. Ook de aftrek van kosten voor het hoofdkantoor, rentekosten en zogeheten royalties (vergoedingen voor intellectueel eigendom) moeten tot een maximumpercentage van de winst worden beperkt.

Nederland moet daarnaast eenzijdig zijn belastingstelsel beter laten aansluiten op het buitenland, om mogelijkheden tot belastingontwijking door multinationals te beperken. Zo moet de winst van buitenlandse dochters meer worden belast, en moet er een einde komen aan het voor Nederland unieke stelsel van zogeheten informeel kapitaal. Dat laatste komt erop neer dat er via Nederland winst verdwijnt die nergens wordt belast. Die methode wekt binnen Europa irritatie, omdat buitenlandse belastingdiensten daar nauwelijks zicht op hadden.

‘Een mooi keuzemenu’

Volgens hoogleraar belastingrecht Jan Vleggeert van de Universiteit Leiden heeft de commissie ‘een mooi keuzemenu’ aan maatregelen afgeleverd. “Tegelijkertijd zwakt de commissie deze maatregelen af door het creëren van uitzonderingen voor bedrijven.”

De commissie merkt op dat er over veel maatregelen geen consensus was tussen de leden, veelal ambtenaren, belastingadviseurs en wetenschappers. Toch is Vleggeert positief. “Politici hebben nu een lijst van maatregelen om uit te kiezen. Als die strenger worden doorgevoerd is er minder mogelijkheid tot belastingontwijking en wordt de opbrengst waarschijnlijk hoger.”

Lees ook:

‘Shell betaalt in Nederland geen winstbelasting’

Shell betaalt volgens ingewijden al jaren geen winstbelasting in Nederland. Een vertrouwelijk intern document van het ministerie van financiën ondersteunt dat.

Winst: nul euro. Dus ook nul euro naar de fiscus

Shell lobbyde jarenlang voor afschaffing van de dividendbelasting. Volgens ingewijden komt dat omdat Shell alleen op dat vlak nog voordeel kon halen. Winstbelasting betaalt Shell volgens hen al jaren niet meer in Nederland.

Belastingklimaat Nederland kost rest van de wereld 22 miljard euro

Voor het eerst hangt er een prijskaartje aan de winsten die multinationals via Nederland wegsluizen.