Computerchipindustrie
Is 43 miljard euro investeren genoeg om van Europa een techgigant te maken?
De Europese Chipswet moet voorkomen dat gebrek aan chips opnieuw belangrijke industrieën binnen de EU tot stilstand dwingt.
Dat de auto-industrie tot stilstand komt doordat er geen chips te krijgen zijn, dat wil de EU niet nog een keer meemaken. Het gebeurde op het hoogtepunt van de coronacrisis. Het allerkleinste onderdeeltje was niet meer te krijgen. Meteen moesten consumenten een jaar wachten op hun bestelde auto.
“Chips zijn het centrum van de wereldwijde technologische race”, zei voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie gisteren. “Ze zijn ook het fundament van onze moderne economie.”
Want die tot stilstand gekomen autofabrieken stonden in schril contrast met het beeld dat Europa van zichzelf heeft: een moderne economie, waarin kennis en innovatie een belangrijke rol spelen. Een ‘leider’ zelfs in het digitale tijdperk. Daar zijn dus voorlopig alleen maar meer chips nodig.
Zelfs in fietssloten
Die kleine plaatjes zitten in van alles en nog wat, en dat wordt de komende tijd alleen maar meer. Koelkasten, deurbellen, fietssloten. Hoog tijd dat Europa daarom op eigen bodem chips kan maken.
Von der Leyen kondigde gisteren daarom een Europese Chipswet aan, waarmee 43 miljard euro is gemoeid. Dat moet genoeg zijn om minder afhankelijk te worden van productie van chips in landen in Azië, zeker als het gaat om soms cruciale toepassingen in ziekenhuizen.
Het plan geeft fabrikanten ook weer iets te kiezen, want de EU maakte het plan niet toevallig bekend vlak nadat de Amerikaanse president Joe Biden had aangekondigd 52 miljard dollar te gaan investeren in een eigen chips-industrie. In de EU gaat het om 43 miljard euro.
“De pandemie heeft op pijnlijke wijze blootgelegd wat de kwetsbaarheden zijn van aanvoerlijnen”, zei Von der Leyen. “Hele productielijnen kwamen tot stilstand.”
Lidstaten zelf betalen
Het geld komt maar deels uit de Brusselse portemonnee. Het plan is dat lidstaten zelf geld inleggen: de EU zal op dit gebied de regels voor staatssteun versoepelen. Private investeerders moeten ook een rol spelen. Zij moeten financieel bijdragen aan nieuwe chipsfabrieken in de lidstaten, die onder bepaalde voorwaarden van de EU sneller dan gewoonlijk een vergunning zullen krijgen.
De mogelijkheid voor subsidie helpt, hoopt de commissie, één van de grote drie producenten om in Europa een fabriek te bouwen. Intel, Samsung of TSMC doen dat niet uit zichzelf, omdat Europa hoge loonkosten kent en een heleboel regels.
Het doel is om van het huidige marktaandeel van 9 procent in de wereldwijde chipsmarkt te komen tot 20 procent in 2030. Dat is, zegt Von der Leyen, meer dan een verdubbeling: de wereldwijde vraag naar chips blijft toenemen.
Noodplannen
Ook moeten lidstaten noodplannen op gaan stellen voor het geval er weer een tekort aan chips ontstaat. Ze moeten bijvoorbeeld alvast contact met elkaar houden over eventuele gezamenlijke inkoop, mocht dat nodig zijn. In crisissituaties wordt het ook mogelijk om bij fabrieken op eigen grondgebied leveringen af te dwingen.
Volgens Thierry Breton, Eurocommissaris voor de interne markt, is de chipswet van levensbelang voor alle andere Europese plannen, die vaak spreken van ‘digitaal leiderschap’.
De plannen dragen, hoopt de Commissie, ook bij aan de ambitie om meer hoogopgeleide mensen uit het buitenland naar Europa te lokken. Er is momenteel een tekort aan deskundigheid op het continent. Ook scholen en universiteiten moeten hun leerlingen stimuleren om een toekomst in de IT te kiezen.
“Een goed staaltje Europese industriepolitiek”, noemt de Nederlandse Europarlementariër Tom Berendsen het voorstel. “De tekorten van de afgelopen maanden hebben laten zien dat de markt het niet alleen kan oplossen.”
De investeringen in Europa staan in schril contrast met de plannen in Azië. Zuid-Korea, een van de huidige leiders in de chipsindustrie, wil graag zijn positie behouden. Vorig jaar kondigde het land aan om 350 miljard euro te investeren in de sector. Ook de Taiwanezen zitten niet stil.
Het Nederlandse bedrijf ASML in Veldhoven, dat machines produceert waarmee chips worden gemaakt, spint garen bij de wereldwijde belangstelling.
Lees ook:
Topman chipmaker Intel: chiptekort gaat nog jaren duren
Het wereldwijde tekort aan halfgeleiders gaat waarschijnlijk nog een paar jaar aanhouden. Dat denkt Pat Gelsinger, de baas van chipfabrikant Intel. “We hebben nog een paar jaar nodig om aan de stijgende vraag in de sector te voldoen”, zei de topman.
