Inflatie op de loer, maar niet van het fijne soort

Met alle aangeschafte vaccins lijkt de Europese Unie ook een beetje inflatie in huis te halen. Elke gezette vaccinatie brengt immers het moment dichterbij waarop de economie weer op volle toeren kan draaien; waarop mensen hun opgespaarde euro’s weer kunnen uitgeven.

Massale vraag naar goederen en diensten kan de prijzen daarvan opdrijven. En als de inflatie-geest eenmaal goed uit de fles is, krijg je die maar moeilijk weer terug, zo leert de geschiedenis. Moet Europa zich zorgen maken?

In februari stegen de prijzen in Nederland met 1,8 procent, vergeleken met diezelfde maand in 2020. Dat was in januari nog 1,6 procent. Wat weer meer was dan de 1,3 uit december en zeker meer dan de 0,8 procent in november.

“Zoom ik even uit naar de inflatie binnen de hele eurozone, dan ik zou er niet van opkijken als die dit jaar boven de 2 procent uitkomt”, zegt ING-econoom Bert Colijn, die er deze week een analyse over publiceerde. Op dit moment bedraagt de gemiddelde prijsstijging in de eurolanden 0,9 procent. Afgelopen december was dat nog -0,3 procent (deflatie, dus).

Die inflatie trekt dus al aan nog vóórdat de vaccinaties echt van de grond komen. In januari nam de vraag naar accommodaties en vakantiereizen in Europa al toe. Ook de prijs van goederenvervoer is begin dit jaar fors gestegen, wat producenten doorberekenen in de prijs.

“Dat komt doordat er momenteel een tekort is aan zeecontainers”, zegt Colijn. “Het aantal beschikbare zeecontainers was vorig jaar fors afgeschaald omdat er minder gebruik van werd gemaakt in de crisis. Nu de wereldeconomie aantrekt, ontstaat er krapte.” De prijs van containerverhuur is vier keer over de kop gegaan, zegt Colijn, die denkt dat hij mede daardoor meer moest betalen voor de racefiets die hij onlangs bestelde.

Ondertussen zijn kappers vorig jaar al begonnen met forse prijsverhogingen. Dat gebeurde nadat zij weer open mochten na de eerste lockdown. Doordat mensen in de rij stonden voor een knipbeurt kon de prijs daarvan met zo’n 3,8 procent stijgen.

Los van de heropleving van geplaagde corona-sectoren spelen er nog een paar zaken die de inflatie dit jaar omhoog stuwen. Vorig jaar voerde Duitsland een tijdelijke btw-verlaging in om de economie aan te jagen. Die verlaging is weer teruggedraaid, waardoor de consumentenprijzen daar weer stijgen.

Dan was er ook nog de ruzie op de oliemarkt van vorig voorjaar. Olieproducerende landen, Saudi-Arabië en Rusland met name, kregen het in maart met elkaar aan de stok, waardoor de brandstofprijzen wereldwijd kelderden. Inmiddels zijn die energieprijzen weer wat genormaliseerd. Aangezien de econoom inflatie berekent door de prijzen van vandaag te vergelijken met die van twaalf maanden geleden, levert die duurder geworden olie komend voorjaar automatisch al een prijsstijging op.

Knalt de inflatie straks dan niet door het dak, als deze nu al oploopt en de economie nog niet eens op volle toeren draait? De Groningse econoom en hoogleraar Steven Brakman denkt dat dat meevalt. “Ten eerste omdat de Europese Centrale Bank dat niet gaat toestaan”, zegt hij. De ECB zal vanuit Frankfurt met maatregelen komen zodra de inflatie echt hard oploopt.

Verder ligt de economie er ondanks alle noodsteun nog redelijk slecht bij, vervolgt hij. “Het Centraal Planbureau houdt nog altijd rekening met oplopende werkloosheid. Daar worden consumenten zenuwachtig van en dan geven ze minder uit.” En omdat ook de lonen dit jaar niet noemenswaardig stijgen, hoef je volgens hem niet heel veel extra vraag naar goederen en diensten te verwachten. “Mocht die vraag al stijgen, dan is het aanbod vanuit bedrijven groot genoeg om schaarste, en daarmee oplopende prijzen, te voorkomen.”

Colijn zou er niet van opkijken als de inflatie in de eurozone dit jaar tot boven de 2 procent zal uitstijgen. Dat is precies het niveau dat de ECB al een paar jaar koortsachtig probeert te bereiken. Te hoge inflatie is niet goed, maar de huidige lage stand zint de bank ook niet. Er zijn er al heel wat economische steunpakketten tegenaan gegooid om dat doel te behalen, tot nu toe tevergeefs.

Colijn verwacht echter niet dat ze nu staan te juichen in Frankfurt. “Veel van de factoren die ik net opnoemde - de btw-verhoging in Duitsland, de herstelde olieprijzen - zijn tijdelijk. De ECB beoogt inflatie die ontstaat doordat mensen structureel meer te besteden hebben, bijvoorbeeld doordat hun lonen stijgen.”

Lees ook:

De ECB drukt duizenden miljarden euro’s bij en dat heeft drie gevaren

De overheidsschuld stijgt en stijgt, maar dat is niet erg omdat de ECB veel geld bijdrukt. Zitten daar geen nadelen aan?