‘Honderden panden in Nederland zijn mogelijk net zo brandonveilig als Grenfell-toren’

Tien procent van de gebouwen in Eindhoven is mogelijk brandonveilig. Dat blijkt uit een steekproef van emeritus hoogleraar Jos Lichtenberg van de TU Eindhoven. In heel Nederland staan (naar zijn voorzichtige schatting) honderden, zo niet meer dan duizend panden die een groot risico lopen bij een brandje, schrijft hij in het vakblad Gevelbouw.

De discussie over de brandveiligheid van Nederlandse gebouwen laaide ruim twee jaar geleden op. Vlak na de grote brand in de Londense woonwijk Kensington. Nadat een koelkast op een van de onderste verdiepingen vlam vatte, stond de bijna 70 meter hoge Grenfell-toren binnen een half uur in lichterlaaie. Met 72 doden en 77 gewonden als gevolg.

Onderzoeken wijzen de brandbare materialen in de gevel aan als voornaamste oorzaak van de ramp. Diezelfde materialen worden ook gebruikt om Nederlandse gevels te isoleren. Op welke schaal precies, probeert het ministerie van binnenlandse zaken sinds november vorig jaar te achterhalen.

‘We zijn ermee bezig’

Maar veel schot zit er niet in het onderzoek dat het ministerie aanstuurt. Het maakte dat Lichtenberg in zijn eigen stad Eindhoven de proef op de som nam. ‘Om gevoel te krijgen bij de inventarisatie’, schrijft hij zelf. De emeritus hoogleraar nam met zijn bedrijf Off Road Innovations 79 panden onder de loep. Allemaal woontorens van 20 meter of hoger waar mogelijk ook logies wordt geboden. Ook kinderdagverblijven en zorginstellingen gevestigd in gebouwen van 13 meter of hoger zijn onderzocht. Via Google Streetview en indien nodig ter plaatse – want zo eenvoudig is het volgens de hoogleraar.

Het resultaat is dus dat 10 procent van de panden gekenmerkt is als risicogebouw. In Eindhoven gaat het naar schatting om 35 gebouwen waarbij het vuur bij een klein brandje snel om zich heen zou kunnen grijpen. In heel Nederland gaat het ‘om honderden zo niet meer dan duizend’ panden.

‘Daarmee zijn de gebouwen nog niet definitief onveilig, maar is in elk geval een diepgaander onderzoek noodzakelijk en/of moeten specifieke maatregelen worden genomen’, schrijft Lichtenberg.

De hoogleraar is allerminst tevreden over hoe het landelijke onderzoek naar brandonveilige gevels loopt. Het onderzoek is weliswaar een jaar geleden begonnen, maar de onderzoekers van Arcadis – die werken in opdracht van het ministerie – konden afgelopen augustus niet veel meer melden dan: we zijn ermee bezig.

Nederland moddert maar wat aan

Gemeenten moeten namelijk via enquêtes hun risicopanden in kaart brengen. Maar op basis van de huidige gegevens zijn geen harde conclusies te trekken, concludeert Arcadis. Niet heel vreemd, stelt Lichtenberg in zijn artikel. ‘Welke gemeente vindt het immers prettig om een groot aantal ‘risicovolle’ gebouwen te moeten rapporteren en vervolgens de eigenaren te confronteren met een enorme waardedaling en/of dwang om maatregelen te nemen?’

De hoogleraar vindt het kwalijk dat zo weinig vaart gemaakt wordt met de inventarisatie van onveilige panden in Nederland. Hij spreekt van ‘veiligheid die niet serieus genomen wordt’, heeft het over ‘algehele laksheid’ die bij hem leidt tot argwaan.

Want terwijl in België, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk na de Grenfell-brand inmiddels de nodige maatregelen zijn getroffen, moddert Nederland maar aan. Minister Kajsa Ollongren van binnenlandse zaken wilde in eerste instantie het onderzoek naar de Londense brand afwachten. En ook 2,5 jaar na de brand gebeurt er te weinig, vindt Lichtenberg.

Is deze trage gang van zaken een strategie om de aandacht bij de oppositie te verslappen?, vraagt hij zich af. In de hoop dat het in de welbekende doofpot eindigt?

Lees ook:

Door heel Nederland staan gebouwen met brandgevaarlijke gevelpanelen

Ook hier staan hoge gebouwen die, net als de afgebrande Grenfell-toren in Londen, zijn bekleed met brandonveilige gevelpanelen.