Hoekstra trekt handen af van KLM, tenzij vakbonden tekenen voor langere loonoffers

Het conflict over de redding van KLM is in een gevaarlijke fase gekomen. Hoekstra is bereid de handen van KLM af te trekken, blijkt uit een brief die hij schrijft aan de Tweede Kamer. Met dat dreigement maakt hij KLM en de vakbonden duidelijk dat er niet meer te onderhandelen valt over de voorwaarden die het kabinet stelt aan staatssteun. Het is ‘ja’ of ‘ja', meer keuzes zijn er niet. De deadline waarbinnen de bonden kunnen reageren loopt zaterdagavond af.

KLM moet bezuinigen in ruil voor 3,4 miljard staatssteun die nodig is om het bedrijf overeind te houden. Alle kwesties over de sanering zijn opgelost, schrijft de minister aan de Tweede Kamer, “op één belangrijk onderdeel na". Het personeel moet zwart op wit beloven dat het bereid is loonoffers te brengen gedurende de hele periode van staatssteun. Door de tweede coronagolf zijn de vooruitzichten voor de luchtvaartsector zo somber, dat “het des te belangrijker is (...) een goede stap te zetten voor het lange termijn herstel van de onderneming”, aldus minister Hoekstra. Alleen als het personeel voor vijf jaar lang akkoord gaat met salarisverlaging tot 20 procent, komt de tweede tranche van de staatssteun beschikbaar voor KLM.

Zonder staatssteun komt het voortbestaan van KLM op het spel te staan. Hoekstra eist dat alle acht vakbonden die actief zijn bij KLM hun ‘commitment’ vastleggen op papier. Zaterdag aan het eind van de middag hadden slechts vijf bonden dat gedaan. “Hiermee voldoet KLM niet aan de eisen die minister Hoekstra heeft gesteld", meldt de KLM zelf op haar website.

De twee betrokken FNV-bonden (die voor grond- en die voor cabinepersoneel) beraden zich nog, maar een FNV-woordvoerder had eerder op de dag laten weten: “Wij zullen nooit de toekomst van KLM op het spel zetten.”

De grootste weerstand komt echter van pilotenbond VNV. Die wil geen handtekening zetten onder een verklaring die de KLM-directie heeft voorgelegd. Wel ‘bevestigt’ de VNV in een brief aan de KLM-directie wel het commitment om “ook na de looptijd van de gemaakte afspraken onze verantwoordelijkheid te blijven nemen om KLM weer tot een gezond bedrijf te maken”.

KLM had de bonden vrijdagmiddag onder zware druk gezet om een clausule te ondertekenen bij eerder gesloten akkoorden over het inleveren van loon. Die akkoorden liepen tot 2022, maar Hoekstra hield vast aan de eis dat hun looptijd net zo lang zou zijn als die van de staatssteun, tot 2025. KLM gaf de bonden tot zaterdagmiddag twaalf uur de tijd om een ‘commitment-clausule’ te ondertekenen, waarmee ze beloofden niet twee jaar lang, maar vijf jaar te willen inleveren.

KLM-topman Pieter Elbers noemt het ‘betreurenswaardig’ dat het niet gelukt is om voor eind oktober door alle bonden de ‘commitment clausule’ te laten ondertekenen. “Dit was de laatste benodigde stap voor de goedkeuring vanuit het kabinet. Zonder deze lening komt KLM deze moeilijke tijd niet door. Dit maakt deze impasse uiterst zorgelijk.”

Enkele kleinere bonden beloofden die handtekening vrijdag al - “De bodem van de kas is in zicht,” zei Robert Swankhuizen van de vakbond voor luchtvaarttechnici, “nog langer bakkeleien zet serieus de staatssteun op het spel” - anderen hadden meer tijd nodig.

Bijna alle bonden morren over de gang van zaken. Het KLM-bezuinigingsplan, door Hoekstra als voorwaarde gesteld voor de staatssteun van 3,4 miljard euro, was al een maand klaar, dus waarom moest het tot vrijdag duren, de dag voor de deadline, voordat duidelijk werd dat Hoekstra geen genoegen nam met een looptijd van twee jaar? We zijn ‘met de rug tegen de muur gezet’, stelt de vereniging van cabinepersoneel VNC, en dat valt de KLM-directie te verwijten.

Lees ook:

Hoekstra zet KLM voor het blok: eerst voldoen aan eisen, dan pas staatssteun

KLM lijdt onverminderd zware verliezen. Het voortbestaan lijkt zelfs op het spel te staan door onenigheid met minister Hoekstra over de voorwaarden voor de eerder toegezegde overheidssteun.