Hoe hard de wajonger ook werkt, het minimumloon is straks het hoogst haalbare

Werkende jonggehandicapten komen vanaf 2021 nooit boven het wettelijk minimumloon uit. Hoeveel uren ze ook maken en ongeacht op welk niveau. Dat komt door een wetswijziging die staatssecretaris Tamara van Ark van sociale zaken woensdag door de Tweede Kamer wil krijgen. Zowel de Landelijke Cliëntenraad als vakbond FNV zijn boos. “Dit voelt als de zoveelste bezuinigingsmaatregel voor deze groep mensen”, zegt FNV-bestuurder Erica Hemmes.

Van Ark wil de zogeheten wajong-uitkering overzichtelijker maken. Die is voor mensen die vanaf hun jeugd al arbeidsongeschikt zijn. Zo’n 250.000 mensen vallen onder één van de drie verschillende wajong-regelingen die nu naast elkaar bestaan. Dat is onoverzichtelijk, klagen alle betrokkenen al jaren. Over ruim een jaar komt er één wajong-regeling, als de Tweede Kamer woensdag akkoord gaat.

Schrappen financiële duwtjes in de rug

Overzichtelijker maken betekent in dit geval ook het schrappen van verschillende financiële duwtjes in de rug. In het huidige systeem kunnen jonggehandicapten, juist met behulp van die regelingen, boven het minimumloon uitkomen als ze gaan werken. Ze hebben daar onder meer recht op als ze een opleiding hebben afgerond. Of door zich binnen hun bedrijf op te werken. Kortom, alles waardoor niet-gehandicapten er in salaris op vooruitgaan, helpt een wajonger momenteel ook aan een hoger inkomen.

Maar straks kijkt de overheid bij het berekenen van het inkomen van wajongers alleen nog naar het aantal gemaakte uren, afgezet tegen het minimumloon. Een laagopgeleide verdient dan evenveel als iemand met een universitaire master. Beiden krijgen hun uitkering aangevuld tot het wettelijk minimumloon (bruto zo’n 1600 euro per maand). In de nieuwe wet gaan sommige wajongers er op vooruit als ze meer werken. Maar niemand komt boven dat minimuminkomen uit.

Meer bereiken als je je best doet

Dit stoort Amma Asante, voorzitter van de Landelijke Cliëntenraad (LCR). Ze is natuurlijk blij dat het hele systeem straks overzichtelijker wordt. “Maar het is verkeerd dat het dan niet meer uitmaakt wat je achtergrond is, wat voor type werk je doet of hoe goed je daarin bent.”

Iedereen wil het gevoel hebben dat hij meer kan bereiken als hij zijn best doet, zegt ze. “Moet je je voorstellen dat je maximale maandinkomen al helemaal vaststaat bij je geboorte, puur door een aangeboren beperking.” Hemmes van FNV laat de nieuw beoogde wet toetsen door het College voor de Rechten van de Mens. “We hebben Van Ark gevraagd op de uitslag te wachten voor ze haar wet aan de Kamer voordraagt. Daar bleek geen tijd voor.”

Onrechtvaardig

Wel heeft Van Ark een maandelijkse compensatie beloofd voor de groep wajongers die nu boven het wettelijk minimuminkomen zit, en er door de nieuwe wet ineens op achteruit zou gaan. Maar die loopt alleen zolang ze hun huidige baan behouden, en uiterlijk twee maanden daarna. Volgens Hemmes werken ze echter meestal met tijdelijke contracten, die dus snel zullen aflopen. “En dan twee maanden om op zoek te gaan naar een nieuwe baan? Dat lukt zelfs veel gezonde mensen niet.”

Staatssecretaris Van Ark zegt in een reactie dat ook delen van het huidige systeem als onrechtvaardig worden beschouwd. Bijvoorbeeld omdat het voor de rechten van wajongers nu uitmaakt wanneer ze zijn ingestroomd (voor of na 2010, en voor of na 2015). Bovendien ervaart de groep veel onzekerheid over haar rechten door de huidige complexiteit van de wet, stelt ze.

Van Ark: “Het kabinet heeft daarover ook veel gesproken met mensen uit de doelgroep. Nu ligt er een voorstel, een totaalpakket, dat balans beoogt tussen bestaanszekerheid qua inkomen en het lonend laten zijn van werken. Niets doen zou de huidige situatie in stand houden en dat zou een gemiste kans zijn.”

Lees ook:

Versimpeling Wajongwet betekent vooral inleveren, armoede dus

Binnen twee maanden een nieuwe baan? Dat lukt vier op de vijf Wajongers niet. Toch vraagt de herziene Wajongwet dat van ze. Titia Beukema, moeder van een werkende gehandicapte zoon met aanvullende Wajong, is bezorgd.

Jonge gehandicapten krijgen geregeld geen uitkering terwijl ze er wel recht op hebben

Bij een op de vijf jongeren met een arbeidsbeperking gaat het mis bij de vraag of ze wel of niet een arbeidsongeschiktheidsuitkering krijgen.

Onderbouwing bij afkeuring jongere is vaak onvoldoende

Als verzekeringsartsen oordelen dat een jongere nooit meer kan werken, geven ze daar vaak geen goede argumentatie voor.