Hoe de sluiting van Frankrijk oudste kerncentrale de discussie weer oplaait

Er werd al acht jaar over gesproken, maar nu is het doek dan echt gevallen. De eerste reactor van de kerncentrale van Fessenheim, een plaatsje in de Elzas nabij de Zwitserse en Duitse grens, werd in februari al afgesloten van het netwerk. Vannacht was het de beurt aan de tweede reactor.

Een historisch moment, want het is voor het eerst dat een kerncentrale wordt gesloten die nog in goede staat verkeert. Bovendien is Fessenheim nog maar het begin. Het gewicht van kernenergie in de elektriciteitsmix, zoals dat heet, moet aanzienlijk kleiner worden. Le nucléaire is nu goed voor 75 procent van de productie, in 2035 moet dat 50 procent zijn. Dat kan alleen als er na de twee van Fessenheim een streep gaat door nog eens veertien van de 58 reactoren op Franse bodem.

De Franse groenen van Europe Écologie Les Verts (EELV), die dit weekend zo succesvol waren bij de gemeenteraadsverkiezingen, stonden aan de basis van dit voornemen. EELV wist de vorige president, François Hollande, over te halen om Fessenheim te sluiten. In ruil daarvoor steunden zij zijn regering.

Atoomtaboe

De meeste Fransen vinden het een goede zaak kernenergie zoveel mogelijk de rug toe te keren, blijkt uit opinieonderzoek. Het is gevaarlijk en we zijn er te afhankelijk van geworden, zo is het idee. De Franse specialiteit produceert nauwelijks broeikasgas, maar politici die haar verdedigen, zijn schaars. Ook al is allang duidelijk dat uitbreiding van het windmolen- en zonnepaneelpark geen oplossing is voor het verwachte verlies aan capaciteit. Alleen kolen- en gascentrales kunnen voorzien in de behoefte en die produceren nou juist erg veel CO₂.

Het nieuwste bewijs voor het bestaan van een ‘atoomtaboe’ werd geleverd door de Burgerconventie voor het klimaat. Dit is een initiatief van president Macron, om niet-specialisten mee te laten praten over het klimaatbeleid. Dit gezelschap rept in haar aanbevelingen, die vorige week werden gepubliceerd, niet één keer over de rol die kernenergie kan spelen, bijvoorbeeld bij het laden van de batterijen die nodig zijn voor de elektrische fietsen en auto’s die men overal wil laten rijden.

De zakenkrant Les Échos durft wel een tegengeluid te laten horen. “De politiek schiet zich in de eigen voet door kernenergie niet als troef te gebruiken en Fessenheim te offeren”, schrijft de krant in een commentaar. Daar is Matthieu Auzanneau, directeur van de denktank voor duurzame energie The Shift Project, het van harte mee eens. “Er is eigenlijk geen goed argument tegen kernenergie te bedenken”, zegt hij.

‘Een denkschema uit de jaren zeventig’

Auzanneau noemt zichzelf groen en pro-atoom. “Dat is geen contradictie. De politieke groenen zitten vast in een denkschema dat dateert uit de jaren zeventig, toen de opwarming van de aarde nog geen item was. Maar je moet eerlijk zijn en toegeven dat de Franse kernenergie heel bruikbaar is om de beperkingen van duurzame bronnen op te vangen.”

Ook het veiligheidsargument heeft Auzanneau nooit overtuigd. “Er is toezicht van zeer hoge kwaliteit, op een zeer transparante manier georganiseerd.” Rest de ‘atoomverslaving’ van Frankrijk. Een vreemd argument, vindt Auzanneau. “Hoe diverser de energiebronnen, hoe duurder en minder stabiel het netwerk is. Als je veel windmolens en veel zonnepanelen hebt, maar te weinig zon en wind, dan heb je een probleem.”

Lees ook:

Als we de klimaatdoelen willen halen, moet ook kernenergie een kans krijgen

Om klimaatdoelen te halen is het nodig kernenergie ook mee te nemen in de berekeningen, schrijft Geert-Jan de Haas, programmamanager nucleair onderzoek bij NRG in Petten.