Het wordt voor bedrijven steeds moeilijker om nieuw personeel te vinden

We zitten in een kraptecrisis, zegt Ton Wilthagen, hoogleraar arbeidsmarkt aan de Universiteit van Tilburg. Nieuwe cijfers over de arbeidsmarkt geven hem gelijk. In het vierde kwartaal van 2021 kwamen er 16.000 vacatures bij en 44.000 nieuwe banen. Tegelijkertijd daalde het aantal werklozen met 29.000, meldt het CBS dinsdag.

Oftewel, de krappe arbeidsmarkt wordt steeds krapper. Dat kan voor grote problemen zorgen maar het wordt nog niet als een echte crisis gezien, zegt Wilthagen; “Er heerst het idee dat deze krapte op miraculeuze wijze zal worden opgelost door de markt.”

Minder jongeren betreden de arbeidsmarkt

Terug naar de CBS-cijfers. Vorig kwartaal waren er 105 vacatures per 100 werklozen. Een kwartaal eerder waren dat er nog 93 per 100. En dan wordt het steeds moeilijker om nieuw personeel te vinden. Wilthagen: “Daar komt bij dat er heel veel extra werk te doen is. Er is een woningtekort en we willen klimaatdoelen halen. Dat betekent dat er meer mensen nodig zijn die huizen kunnen bouwen en zonnepanelen kunnen installeren.”

In de afgelopen zes kwartalen zijn er al 489.000 banen bij gekomen, meldt CBS. Dat zijn er veel meer dan er in het tweede kwartaal van 2020, aan het begin van de coronacrisis, verdwenen (288.000). Al het werk gedaan krijgen, is om meerdere redenen ingewikkeld. Neem onze beroepsbevolking. Die vergrijst. De komende jaren gaan meer werkenden met pensioen. Tegelijkertijd betreden minder jongeren de arbeidsmarkt.

Deze krapte stopt niet vanzelf, zegt Wilthagen. “Uiteindelijk zullen er gewoon te weinig mensen zijn voor het werk. En dan zullen zaken een dag per week hun deuren moeten sluiten omdat ze niet genoeg personeel kunnen vinden of ze moeten hun productie terugschroeven en dat gaat dan ten koste van de economische groei. Nu al vallen er treinen uit door het tekort aan personeel bij de NS.”

Een oplossing is dat we meer gaan werken

Er zijn wel manieren om die krapte te bestrijden. Meer arbeidsmigranten naar Nederland halen bijvoorbeeld. Maar het draagvlak om arbeidsmigranten te huisvesten is klein. Werk (deels) laten uitvoeren door robots kan ook. Maar zulke investeringen zijn duur en kosten tijd.

Een andere oplossing is dat we meer uren gaan werken. Want, zo blijkt uit de CBS-cijfers, werknemers en zelfstandigen werkten – gemeten in uren – in het vierde kwartaal van vorig jaar 0,8 procent minder dan een kwartaal eerder. En Nederlanders werken al vaak in deeltijd. “Veel vaker dan gebruikelijk is in de landen om ons heen”, zegt Wilthagen.

Al met al een ingewikkeld vraagstuk. De krapte op de arbeidsmarkt aanpakken is volgens Wilthagen een urgente taak voor de overheid maar ook werkgevers moeten aan de bak. “Die zoeken nog te vaak naar de perfecte werknemer, het schaap met de vijf poten. Ze negeren daarbij nog steeds werkzoekenden met een beperking of 50-plussers. Daar is winst te halen.”

Lees ook:

Er is werk genoeg, en toch komen niet alle werkzoekenden aan een baan

Wanhopig zoeken werkgevers in bijna alle sectoren naar personeel. Dat lijkt goed nieuws voor mensen die moeilijker aan een baan komen: mensen met een beperking, 50-plussers en mensen met een migratieachtergrond. Maar is dat ook zo?