Het UWV schakelt geen arts meer in bij de keuring van zieke 60-plussers

De werkachterstanden bij het UWV zijn zo groot, dat de uitvoeringsorganisatie voorlopig bij de medische keuring van 60-plussers geen verzekeringsarts meer inschakelt. Andere UWV-medewerkers, de arbeidsdeskundigen, mogen voortaan beoordelen of deze mensen in aanmerking komen voor een Wia-uitkering.

Dat staat in een brief die minister Karien van Gennip van sociale zaken en werkgelegenheid binnenkort naar de Tweede Kamer stuurt, melden ingewijden aan Trouw. De nood bij het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) is zo hoog dat de minister hiertoe besluit zonder eerst de wet aan te passen.

Veranderingen aan de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (Wia) zijn wel broodnodig. Slechts 30 procent van alle aanvragen van een arbeidsongeschiktheidsuitkering wordt op tijd afgehandeld. Eind vorig jaar wachtten meer dan 12.000 mensen al langer dan de wettelijke termijn van acht weken op behandeling van hun aanvraag. De gemiddelde wachttijd is inmiddels zelfs al achttien weken.

Lange tijd in onzekerheid

De lijst met mensen die al een Wia-uitkering ontvangen en wachten op een herbeoordeling, omdat hun gezondheidssituatie wellicht is veranderd, is nog veel langer: ongeveer 40.000 mensen. Deze mensen zitten lang in onzekerheid. Onacceptabel, vindt vrijwel iedereen. De wachtenden krijgen ter compensatie een voorschot dat ze niet terug hoeven te betalen als blijkt dat ze toch kunnen werken. Dit kostte de organisatie vorig jaar miljoenen euro’s.

Verzekeringsartsen kaarten dit probleem al ruim tien jaar – zo niet langer – aan. Sinds 2015 maakt ook de politiek zich er druk om. Ondertussen verandert er weinig. Het UWV probeert meer artsen aan te trekken, met matig resultaat. Nieuwe jonge artsen in opleiding gaan snel weer weg, volgens ingewijden uit ontevredenheid met het UWV.

De UWV-artsen pleiten vooral voor minder administratiedruk, aangezien ze door de uitgebreide rapportageverplichtingen nu maar één à twee beoordelingen per dag kunnen doen. Door efficiënter te werken en meer te doen in teams met onder meer verpleegkundigen, worden er al meer Wia-keuringen gedaan dan een paar jaar geleden. Tegelijkertijd neemt ook het aantal mensen dat een arbeidsongeschiktheidsuitkering aanvraagt snel toe. Daardoor lopen de achterstanden alleen maar verder op.

Niemand mag worden benadeeld

Een eerste verlichting biedt Van Gennip nu door 60-plussers niet meer te laten keuren door verzekeringsartsen. Deze groep is verantwoordelijk voor 20 tot 25 procent van de Wia-aanvragen. De maatregel is tijdelijk, waarschijnlijk tot eind volgend jaar. Ook moet zowel de zieke werknemer als de werkgever ermee instemmen dat er geen arts aan te pas komt bij de beoordeling. Als zij per se willen dat een arts de medische keuring doet, moet dat alsnog. Het is de intentie dat niemand wordt benadeeld. De 60-plusser zal eerder een te hoge dan een te lage uitkering krijgen door deze andere werkwijze.

Deze beslissing is ongetwijfeld mede ingegeven door het gegeven dat 60-plussers die al twee jaar ziek zijn, maar toch blijken te kunnen werken, zelden nog aan de bak komen. Werkgevers zijn zeer huiverig om oudere werknemers in dienst te nemen.

Maar alleen de 60-plussers niet meer door een arts laten zien, is niet voldoende om het capaciteitsprobleem bij het UWV op te lossen. Dat weet de minister ook, dus zal Van Gennip meer veranderingen moeten doorvoeren. Er wordt gekeken naar hoe het werk efficiënter kan. Ook ligt de vraag op tafel of de keuringen die volgens de Ziektewet verplicht zijn, wel nodig zijn. Aanpassingen zullen echter worden ervaren als het plakken van pleisters. Een grote slag is te slaan door de ingewikkelde Wia te vereenvoudigen.

Lees ook:

Zo kan het tekort aan UWV-artsen worden opgelost: ‘Ingrijpende keuzes zijn noodzakelijk’

‘Ingrijpen is onvermijdelijk’, zei Wouter Koolmees als minister van sociale zaken. ‘Uitkeringsgerechtigden krijgen nu niet meer de benodigde beoordeling en begeleiding. En de werkdruk bij UWV wordt onaanvaardbaar hoog’, vatte hij het probleem van het tekort aan verzekeringsartsen bij het UWV samen.

De Wia helpt mensen niet sneller terug te keren naar de arbeidsmarkt. Wat moet er anders?

Dankzij de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen zouden mensen met een ziekte of beperking sneller terugkeren naar de arbeidsmarkt, was de gedachte. Dat blijkt niet zo te zijn. Moet de Wia op de schop?