Het basisinkomen blijkt een medicijn: een betere gezondheid en meer mensen vinden een baan

Voor 125 inwoners van Stockton in Californië is het afgelopen met het maandelijkse financiële extraatje van de gemeente. Van februari 2019 tot vorige maand kregen zij maandelijks 500 dollar. De 125 mensen waren willekeurig getrokken uit kandidaten die zich hadden gemeld. De enige voorwaarde om mee te mogen doen, was dat iemand in een wijk moest wonen waar het modale gezinsinkomen lager was dan dat van heel Stockton, een kleine 4000 dollar (ruim 3200 euro) per maand.

Voor veel van de ontvangers was het geld helemaal geen extraatje, maar een uitkomst, zo blijkt uit een onderzoek naar het eerste jaar van het project dat in maart uitkwam. Het geld werd steeds halverwege de maand uitbetaald, en dan was voor veel gezinnen het inkomen uit loon en eventuele bijstandsuitkeringen al zowat op. Dankzij het basisinkomen was het dan niet nodig om voor de huur van de volgende maand geld te lenen bij familie of een dure kortlopende lening af te sluiten, laat staan te bezuinigen op eten. Dat gold helemaal voor flexwerkers, die dankzij het geld hun inkomen minder ernstig zagen schommelen.

Rust

Financiële rust gaf ook geestelijke rust, merkten de onderzoekers. Toen de deelnemers eenmaal vertrouwen hadden in het project – velen geloofden pas na een paar van die maandelijkse betalingen dat het geen oplichterij was – merkten velen dat ze ruimte in hun hoofd kregen voor iets anders dan het schip financieel drijvend houden: televisie kijken met hun kinderen, familiebezoek, naar de dokter gaan, gedichten schrijven.

Deelnemers sliepen beter en hadden minder gezondheidsklachten dan de controlegroep van niet-deelnemers die tijdens het experiment werd gevolgd. In zekere zin, zei een van de onderzoekers die het rapport presenteerden, Amy Castro Baker van de Universiteit van Pennsylvania, was het geld een soort medicijn. En ze is erg benieuwd of uit het vervolgonderzoek naar het tweede jaar blijkt of het geld ook een soort vaccin is geweest, doordat het deelnemers in staat stelde de periode van de epidemie beter te doorstaan.

Werkomstandigheden

Voor hen veranderden bijvoorbeeld ook de werkomstandigheden. Voor het experiment had 28 procent van de deelnemers een vaste baan. Na een jaar was dat 40 procent. Bij de controlegroep was er ook een stijging, maar een stuk minder, van 32 naar 37 procent. Deelnemers vertelden dat ze het dankzij de uitkering hadden aangedurfd geld te steken in een cursus, of zich goed in de kleren te steken voor een sollicitatie.

De uitkomsten van het onderzoek ondergraven de bezwaren van critici in de VS, die vooral in de conservatieve hoek te vinden zijn. Die vrezen dat wie ‘gratis geld’ van de overheid krijgt, minder geneigd zal zijn veel uren te werken of een betere baan te zoeken.

Navolging

In een andere stad in dezelfde staat, Oakland, hebben ze zich laten overtuigen door het voorbeeld van Stockton. Daar begint nu voor 600 mensen een periode van anderhalf jaar waarin ze elke maand 500 dollar krijgen, vrij te besteden. Het experiment daar – het grootste tot nu toe in de VS – richt zich op niet-witte inwoners van de stad. “Onze visie is een Oakland dat de raciale welvaartskloof heeft gedicht en waar alle gezinnen gedijen”, zei burgemeester Libby Schaaf dinsdag. “We geloven dat een basisinkomen de hervorming is die dat kan bereiken en waarvoor de tijd is gekomen.”

De VS beginnen dus langzaam warm te lopen voor het basisinkomen. Voorop loopt de veertig leden tellende groep ‘Burgemeesters voor een basisinkomen’. Zeker twintig van hen zijn bezig met concrete experimenten in hun steden. De burgemeesters-club is vorig jaar opgericht door Michael Tubbs. Hij werd in 2017 de eerste zwarte burgemeester van Stockton, en de jongste ooit. En kreeg landelijke bekendheid door het experiment dat de stad op zijn voorstel deed.

Lees ook:

De coronacrisis geeft roep om basisinkomen een duw in de rug

De roep om een basisinkomen – ‘gratis’ geld, zonder verplichtingen – is terug, nu veel werkenden het moeilijk hebben. Maar tegelijkertijd wordt er gewaarschuwd voor paniekvoetbal.