Gemeenten hekelen Belastingdienst om afhandeling toeslagenaffaire

Onderhandelingen tussen de Belastingdienst en de gemeenten over het helpen van gedupeerden in de toeslagenaffaire staan op klappen. Volgens de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) weigert de Belastingdienst gemeenten financieel te compenseren voor de hulp aan burgers die door de dienst in grote financiële problemen zijn gebracht. Eerdere toezeggingen van de dienst om dit wel te doen zijn weer ingetrokken, blijkt uit interne documenten die zijn ingezien door Trouw en ‘RTL Nieuws’.

Aanstaande donderdag staat een nieuw overleg gepland tussen de VNG en staatssecretaris Van Huffelen (Toeslagen en Douane), maar de vooruitzichten daarvoor zijn niet goed, zegt wethouder Peter Heijkoop uit Dordrecht. Hij spreekt namens de VNG zijn grote zorgen en frustratie uit over het uitblijven van hulp aan gedupeerden. “Veel van onze inwoners verkeren in grote problemen als gevolg van het handelen van de Belastingdienst. Wij willen ze liever vandaag dan morgen gaan helpen maar de Belastingdienst weigert gemeenten daarvoor tegemoet te komen.”

Duizenden gedupeerden in schrijnende situaties

Volgens Heijkoop onderschat de fiscus op grote schaal in welke problemen gedupeerden zich bevinden. Uit een pilot met de gemeenten Amsterdam, Rotterdam en Tilburg dit voorjaar bleek dat ongeveer een derde van de gedupeerden naast financiële nood ook een keur aan andere problemen kent. “Denk aan schulden bij anderen doordat de Belastingdienst weigert mee te werken aan schuldhulpverlening. Jarenlange stress door die starre houding heeft weer geleid tot psychische klachten, spanning in het gezinsleven, relatiebreuk, werk- of huisverlies. En veel kinderen die vanwege de situatie gedragsproblemen of depressiviteit vertonen en te maken krijgen met Jeugdzorg.”

Enkele weken geleden ontkende staatssecretaris Van Huffelen nog dat de Belastingdienst zicht zou hebben op zo’n 500 van deze schrijnende situaties. Maar als Heijkoop de uitslagen uit de eerdere pilot doortrekt naar de 26.000 gedupeerden die zich tot nog toe gemeld hebben gaat het om duizenden mensen die in schrijnende situaties zitten. “En we weten niet om wie dit gaat, omdat de Belastingdienst ons de namen van gedupeerden niet kan of wil geven in verband met privacybeperkingen.”

‘Belastingdienst is de sloopkogel van kwetsbaar Nederland’

De frustratie onder wethouders over de opstelling van de Belastingdienst is enorm, zegt Heijkoop namens de VNG. “Al jaren is de fiscus de meest nare schuldeiser van Nederland die zij tegenkomen bij schuldenproblematiek. De dienst is onwrikbaar en werkt vrijwel nooit mee aan een regeling voor mensen om uit de schulden te komen.” Heijkoop spreekt van een dienst die de afgelopen jaren ‘als sloopkogel van kwetsbaar Nederland heeft gefungeerd’.

Het voornemen van staatssecretaris Van Huffelen om nog twee jaar uit te trekken om gedupeerden te compenseren, noemt Heijkoop ‘vreselijk’. “Dan houdt je deze groep dus nog langer in ellende, terwijl gemeenten mensen nú kunnen helpen. Mensen hebben acuut ondersteuning nodig. Er zijn mensen die suïcidaal zijn, mensen die geen eurocent hebben.”

Volgens Heijkoop is er een bedrag tot 100 miljoen euro nodig voor gemeenten om de gedupeerden goed te kunnen helpen. Eerder zei staatssecretaris Van Huffelen en ook premier Rutte dat geld geen rol zou spelen in de afhandeling van de toeslagenaffaire. “Dan is het heel wrang dat gemeenten nu te horen krijgen: ‘Het zit er niet in, reken er niet op dat het gaat gebeuren’.”

Slechts 282 gedupeerden nog dit jaar geholpen

In interne stukken waarin Trouw en RTL Nieuws inzage hadden, omschrijven de gemeenten de financiering door de Belastingdienst als ‘breekpunt’ en ‘harde eis’. Gemeenten kunnen de afhandeling van de affaire ‘er niet even bij doen’. Gemeenten zijn bovendien huiverig om al te dicht bij de Belastingdienst te opereren, als ‘probleemveroorzakende’ instantie. “Gedupeerden hebben hun vertrouwen in de overheid verloren. De Belastingdienst ligt onder vuur. Het is een groot afbreukrisico wanneer deze kritiek op gemeenten overwaait.”

Het helpen van gedupeerden door de Belastingdienst gaat inmiddels onverminderd traag. Topambtenaren van de fiscus zegden vorige week in een gesprek met gedupeerden toe dat vanaf 1 november weer mensen gecompenseerd gaan worden. Maar tot het einde van dit jaar zou dit om slechts 282 gedupeerden gaan, van de in totaal 26.000 die zich tot nog toe gemeld hebben. Van Huffelen heeft beloofd de Tweede Kamer voor het einde van de maand te informeren over het verdere tijdpad.

Lees ook:

Schrijnende gevallen toeslagenaffaire in de kou gezet door Belastingdienst

Gedupeerde ouders in de toeslagenaffaire moeten nog zeker maanden wachten op compensatie. De Belastingdienst heeft zicht op honderden ouders in ernstige financiële problemen, maar helpt hen niet.

Wanneer gedupeerde ouders in de toeslagenaffaire hun geld krijgen? De staatssecretaris heeft geen idee

Tweede Kamerleden hekelen het gebrek aan urgentie bij het uitkeren van compensatie in de toeslagenaffaire. Staatssecretaris Van Huffelen wil hen ‘zo snel mogelijk’ helpen, maar heeft geen idee wanneer dat is.