Gemeenten hebben tekorten, en dus gaat de onroerendezaakbelasting volgend jaar flink omhoog

Het is een allesbehalve populaire ingreep, maar veel gemeenten moeten eraan geloven: de onroerendezaakbelasting (ozb) gaat volgend jaar omhoog. Volgens het COELO, een kennisinstituut van de Rijksuniversiteit Groningen dat onderzoek doet naar lokale en regionale lasten, is een fikse stijging vrijwel zeker, hoewel het nog blijft gissen naar de precieze hoogte.

De ozb vormt een belangrijk deel van de gemeentelijke inkomsten. Gebouwenbezitters betalen een jaarlijks wisselend tarief, gebaseerd op de WOZ-waarde van alle gebouwen in de gemeente en de inkomsten die de gemeente wil opbrengen. Meestal is de jaarlijkse stijging beperkt tot rond de 2 procent.

De verwachte lastenverzwaring komt voor een deel door de coronacrisis, waardoor veel gemeenten inkomsten mislopen. Zo is de gemeente Amsterdam zwaar getroffen door het wegblijven van toeristen. De Amsterdamse gemeenteraadscoalitie heeft voorgesteld om de ozb met 20 procent te verhogen, om daarmee jaarlijks 36 miljoen euro binnen te halen.

‘Je kunt je bibliotheek maar één keer sluiten

Corona speelt dus een rol, maar verreweg de belangrijkste reden voor de ozb-verhogingen zijn de tekorten in het sociaal domein. Veel gemeenten kampen al jaren met geldgebrek voor bijvoorbeeld de jeugdzorg en ouderenzorg. Dat komt doordat de overheid veel taken naar de gemeente heeft overgeheveld, de zogeheten decentralisatie. “Gemeenten zaten vorig jaar al in de problemen. De ozb steeg toen al met 5 procent, dat is echt fors”, zegt Corine Hoeben van het COELO.

Vorig jaar waren er nog gemeenten die inteerden op hun vermogen of bezuinigden, zegt Hoeben. “Die mogelijkheden worden steeds kleiner. De reserves raken op, en je kunt je bibliotheek maar één keer sluiten. De problemen die er al waren blijven doorsudderen, en ze worden niet aangepakt. Gemeenten hebben mede daardoor geen vet op de botten om de coronacrisis op te vangen. Het geld moet ergens vandaan komen.”

Dat ziet ook wethouder Piet Verlinden van de Limburgse gemeente Leudal. Hij wil de ozb komend jaar met 6,5 procent verhogen. “Dat was een moeilijk besluit, en er zal nog veel discussie over komen. Maar we moeten dit doen om de begroting sluitend te krijgen.” Het komt allemaal door de tekorten in het sociaal domein, zegt Verlinden. “Als we die niet hadden gehad dronken we hier nu elke dag champagne.”

Huiseigenaren moeten opdraaien voor de voorzieningen die iedereen gebruikt

De Vereniging Eigen Huis vreest de forse verhogingen van de ozb, zegt een woordvoerder. “Huiseigenaren moeten opdraaien voor de voorzieningen waar iedereen gebruik van maakt, en voor de tekorten die zijn ontstaan door de decentralisatie en de coronacrisis. Dat is niet eerlijk.” Om de klappen op te vangen stelt de vereniging voor om per gemeente een ingezetenenheffing in te stellen die voor alle inwoners geldt.

Onderzoeker Hoeben maakt zich nog niet al te veel zorgen. Als de stijging van de ozb uiteindelijk rond de 5 procent ligt, net als vorig jaar, is er wat haar betreft niet veel aan de hand. “Dat betekent gemiddeld 13 euro per jaar per huizenbezitter. Mensen vrezen voor hun koopkracht, dat valt dus wel mee. We gaan niet met zijn allen failliet omdat de gemeente een tekort heeft.”

Lees ook:

Belastingdienst jaagt op huurinkomsten Airbnb

Driekwart van de mensen die hun eigen woning tijdelijk verhuren via platforms als Airbnb geeft die inkomsten niet op bij de Belastingdienst. Die gaat nu scherper controleren, wat tientallen miljoenen per jaar kan opleveren.

Geldzorgen krijgen de gemeente Utrecht nog niet klein

Sneuvelen de idealen die gemeenten koesterden toen zij in 2015 zorgtaken dicht bij hun burgers mochten organiseren, nu geld een probleem blijkt? In Utrecht niet.