Recessie
Gasprijs knijpt de economie af, maar krappe arbeidsmarkt kan de klap beperken
De hogere gasprijzen beginnen hun tol te eisen in de Europese economie, maar economen verwachten dat de klap beperkt blijft vanwege de krappe arbeidsmarkt.
Crisis? Joop Schippers ziet er nog niets van om zich heen. “Ik zie buiten de terrassen nog altijd vol zitten”, zegt de Utrechtse hoogleraar arbeidseconomie. “Mijn straat staat vol met busjes van bouwondernemingen die huizen komen verbouwen of zonnepanelen komen leggen. En organiseer een festival of een sportevenement en de kaartjes zijn zo uitverkocht.”
Zo bezien zou je het niet zeggen, maar de economie in de eurozone begint inmiddels wel degelijk te krimpen. Dat blijkt uit cijfers die maandag zijn gepubliceerd door het toonaangevende adviesbureau S&P Global. Met name de industrie van Duitsland en Italië zit in zwaar weer. En inmiddels is ook de dienstensector – alles van horeca tot winkels, adviespraktijk en toerisme – voor het eerst in zestien maanden wat minder productief geworden in de eurolanden.
Index duidt op krimp
Telkens als de Russische president Poetin de gaskraan weer iets verder dichtdraait, of daar alleen al mee dreigt, knijpt hij naast de gastoevoer ook de economische groei in Europa af. De stijgende energieprijzen verstikken de bestedingsruimte van zowel bedrijven als consumenten, en wat dat betreft was het ook maandagochtend weer raak op de Amsterdamse groothandelsbeurs.
De prijs voor een megawattuur aan gas steeg daar met tientallen procenten, nadat Rusland meer tijd had gevraagd voor de reparatie van pijplijn Nord Stream 1. Het is een excuus dat kenners niet erg serieus nemen, zeker nu het Kremlin er volgens de Financial Times dreigend aan toevoegde dat de pijpleiding pas helemaal gerepareerd kan worden als westerse landen hun economische sancties intrekken.
De hoge gasprijs komt vooral hard aan in de Duitse industrie, met zijn staal- en autofabrieken. S&P Global peilt maandelijks onder bedrijfsmanagers in heel de eurozone hoe de vlag erbij hangt in hun ondernemingen. Hoeveel bestellingen zijn er gedaan, hoe hoog zijn de kosten, wat verwacht je van de komende maand?
De uitkomsten van al die vragenlijsten worden omgerekend naar een graadmeter, de inkoopmanagersindex, en die komt voor Duitsland uit op 46,9. Alles onder de 50 duidt op economische krimp, en zo laag als nu is de graadmeter in 27 maanden niet meer geweest. In de hele eurozone komt de index nu uit op 48,9.
Technische recessie
Ricardo Amaro, van denktank Oxford Economics, stelt op basis van die cijfers dat de economische heropleving na de coronacrisis al wel weer eens voorbij kan zijn. Tot zo ver het verbrassen van het opgepotte spaargeld in theaters, cafés en op vakantie, denkt hij.
Het is niet duidelijk of dat specifiek ook voor Nederland geldt. Hugo Erken, macro-econoom van de Rabobank, rekent voor ons land in elk geval op een ‘technische recessie’ vanaf het vierde kwartaal van dit jaar. Dat betekent: twee opeenvolgende kwartalen krimp. Een zware crisis lijkt evenwel niet waarschijnlijk, zegt Erken.
Dat komt door de zeer krappe arbeidsmarkt, die werkt als een soort stootkussen. “Heel veel mensen hebben nu een baan, waardoor zij de komende tijd een goede basis houden om bestedingen te kunnen doen”, zegt ook hoogleraar Schippers.
Erken denkt bovendien dat die krapte zal aanhouden, zelfs als bedrijven straks verder in zwaar weer komen vanwege de hoge (energie)kosten die zij moeten maken. “Arbeidsmarktkrapte is meer iets structureels”, zegt hij. “Ze komt voor een groot deel door demografische factoren als vergrijzing. Bovendien hebben bedrijven de afgelopen tijd zóveel moeite gedaan om personeel te werven, dat zij daar echt niet snel afscheid van zullen nemen als het tijdelijk tegenzit.”
Hoogleraar Schippers zag in eerdere crises, bijvoorbeeld die van 2010 tot 2013, hoe belangrijk het is om een baan te hebben. Huishoudens met twee inkomens hadden toen niet heel veel problemen, zegt hij. “Zij gingen dan misschien twee weken op vakantie, in plaats van drie. Of ze stelden het kopen van een nieuwe auto met een half jaar uit. Maar dat was het dan ook.”
Elektriciteit komt vaker van zon, wind en kolen
Elektriciteit kwam in het tweede kwartaal voor 19 procent minder uit aardgas dan een jaar daarvoor. Tegelijkertijd leverden kolen juist 40 procent méér elektriciteit, en uit hernieuwbare bronnen als zon en wind kwam 25 procent meer elektriciteit. Dat meldt het Centraal Bureau voor Statistiek. Vergeleken met hetzelfde kwartaal vijf jaar geleden is de hoeveelheid elektriciteit uit hernieuwbare bronnen zelfs verdriedubbeld.
Lees ook:
Komt er een prijsplafond? De energieruzie tussen Rusland en Europa loopt verder op
Om de energiecrisis te bestrijden liggen komende week ongewone maatregelen als prijsplafonds op tafel. Zowel de G7 als Europese ministers praten erover.
