Energieprijzen
Gas is zo duur dat kunstmestfabrieken hun productie met miljoenen tonnen verlagen
De Noorse kunstmestproducent Yara draait in Europa nog maar op 35 procent. De VN waarschuwen dat een tekort aan kunstmest voor voedselproblemen zal zorgen.
In het Zeeuwse Sluiskil zit de grootste productielocatie van Yara. Vanwege de recordgasprijzen gaat Yara opnieuw minder kunstmest produceren. Daaroor draait de Noorse fabrikant in Europa nog maar op circa een derde van van de capaciteit. Ook die fabriek in Sluiskil, langs het kanaal Gent-Terneuzen, schakelt terug.
Yara gebruikt aardgas als energiebron en vooral als grondstof voor ammoniak. Ammoniak is weer de basis voor meststoffen en die verkoopt het bedrijf in 160 landen. Vooral door de oorlog in Oekraïne is gas ontzettend duur geworden. Ook is de markt voor kunstmest ontregeld geraakt. Rusland was voor de oorlog namelijk een belangrijke exporteur van kunstmest.
“Zonder kunstmest in 2022 zal er misschien niet genoeg voedsel zijn in 2023”, waarschuwt secretaris-generaal António Guterres van de Verenigde Naties. Hij wil dat overheden en bedrijven ervoor zorgen dat kunstmest en ook voedsel uit Rusland op de internationale markt komen, om de exportmarkt tot rust te brengen.
Stress bij de drankenindustrie
Al kort na het begin van de oorlog kondigde Yara aan minder te zullen produceren. Op jaarbasis gaat het inmiddels om een afname van 3 miljoen ton ammoniak en 4 miljoen ton aan eindproducten. In Sluiskil heeft dat geen gevolgen voor de werknemers, zegt een woordvoerder. “Integendeel, we hebben tachtig vacatures openstaan.”
Ook andere producenten, zoals het Duitse BASF, overwegen de productie van kunstmest te beperken, zegt persbureau Reuters. Dat zorgt weer voor stress bij de drankenindustrie. In Italië en Groot-Brittannië vreest die voor een tekort aan bubbels voor drankjes. De CO2 die daarvoor wordt gebruikt, is namelijk een bijproduct van kunstmestfabrikanten.
Yara levert ook industriële producten zoals AdBlue, dat dieselvoertuigen minder vervuilend maakt. Bij deze producten schaalt Yara niet af, volgens een woordvoerder omdat klanten bereid zijn een toeslag te betalen ter compensatie van de hoge gasprijs.
Rechter vernietigt natuurvergunning
In Nederland is Yara een van de grootste uitstoters van stikstof, wat slecht is voor de natuur. Het bedrijf heeft daardoor juridische problemen. In juli vernietigde de rechtbank in Middelburg de in 2018 verstrekte natuurvergunning. Die was gebaseerd op het Programma Aanpak Stikstof (Pas) en dat is in strijd met Europese regels.
Dit besluit van de rechter heeft nu geen gevolgen voor de productie, zegt de woordvoerder van Yara. Hij ontkent dat Yara Sluiskil illegaal draait, omdat het bedrijf terugvalt op een oudere vergunning waaraan het wel voldoet. Yara overweegt in hoger beroep te gaan. “Maar we zijn nu vooral bezig met de aanvraag van een nieuwe vergunning.”
De zaak was aangespannen door Mobilisation for the Environment (Mob), de milieuorganisatie waarvan chemicus Johan Vollenbroek voorzitter is. Mob vindt dat de provincie maatregelen moet nemen tegen Yara.
Groene waterstof
Om op lange termijn te verduurzamen wil Yara CO2 afvangen en opslaan en groene waterstof gebruiken in plaats van gas. Groene waterstof wordt gemaakt uit hernieuwbare energie, zoals van windmolens.
Het is de vraag of Yara voldoende aanspraak kan maken op de windenergie vanaf de Noordzee. In dat geval is het nodig om waterstof te importeren. In West-Australië werken Yara en energiebedrijf Engie daarom aan een grote waterstoffabriek op basis van zonne-energie. De opbrengst kan per schip de hele wereld over.
Lees ook:
Het gas is duur, dus de kunstmest ook. Boeren wereldwijd hebben daar last van
Door de oorlog in Oekraïne en de hoge tarieven voor aardgas, zijn de kunstmestprijzen ongekend hoog. Dat is reden tot zorg. Ook bij akkerbouwer Jaap van Wenum uit Kootwijkerbroek (51).
