Europese Commissie wil huishoudens beschermen tegen uit de bocht vliegende stroomprijzen

Burgers mogen in crisissituaties thuis niet meer worden blootgesteld aan ongebreideld stijgende stroomprijzen. Een huishouden moet grip krijgen op de elektrarekening. Langlopende, vaste tarieven moeten zekerheid bieden. Dat staat in een voorstel dat Eurocommissaris Kadri Simson (energie) dinsdagmiddag presenteerde.

Energiebedrijven krijgen de taak om die vaste contracten te bieden, maar mochten (variabele) prijzen toch omhoogschieten, dan is het aan lidstaten om snel en daadkrachtig de stroomprijs te bevriezen.

Simsons plan is een direct antwoord op de Oekraïne-oorlog. In het kielzog van opgestuwde gastarieven, zeker zonder Russische levering, stegen ook stroomtarieven. Consumenten kregen dikke nota’s, die ze vaak niet konden ophoesten.

Noodleverancier voor elke lidstaat

Mochten energieprijzen weer omhoogknallen, dan moet de EU volgens Simson een noodsituatie kunnen afkondigen. Lidstaten moeten dan klaarstaan om maximale prijzen voor de consument vast te zetten. Een beetje zoals het kabinet-Rutte IV dat, volgend op diverse steunregelingen en kortingen, regelde met het landelijke prijsplafond. Wat Simson betreft moet zoiets op afroep kunnen.

Ook behelst haar voorstel een idee voor het optuigen van een noodleverancier voor elke lidstaat. Mochten er, bij onrust in de energiemarkt, leveranciers failliet gaan, dan moet die noodleverancier een klantvriendelijk toevluchtsoord zijn. Dit zou situaties wegnemen waarbij klanten in de armen van een energiebedrijf worden gedreven die ze de hoofdprijs laat betalen.

Het Europees Parlement en lidstaten moeten samen nog in conclaaf over het voorstel. Daarbij zullen zeker mogelijke pijnpunten aan de orde komen. De vraag is in hoeverre lidstaten willen ingrijpen in de vrije energiesector en kostenrisico’s willen afdekken.

Geen vaste prik

Rutte IV liet bij de invoering van het prijsplafond, dat de prijzen deels garandeert, al weten dat dit een jaar te doen is, voor de staatskas. Maar het bevriezen van alle energieprijzen zou geen vaste prik worden.

De Europese Commissie wil dat lidstaten behalve aan huishoudens ook financiële zekerheid gaan bieden aan producenten van duurzame elektriciteit. Zij mogen wat Simson betreft rekenen op financiële garanties bij investeringen, vanwege de tumultueuze energiemarkt.

Dat moet ervoor zorgen dat de Europese energietransitie doorgaat. Ook bouwers van kerncentrales mogen volgens het voorstel steun krijgen, omdat atoomstroom CO₂-arm is. Mocht de overheidsgaranties leiden tot overwinst, dan moeten de producenten terugbetalen.

Lees ook:

Jetten: Vaste energiecontracten keren terug, met prijszekerheid

Het kabinet wil energiebedrijven kunnen dwingen tot het aanbieden van langdurige contracten met een vaste prijs, zei minister Rob Jetten eerder in de Abel Herzberglezing.

Europese overheden beschermen burgers tegen hoge energieprijzen

In de meeste Europese landen beschermde de overheid burgers tegen al te hoge energieprijzen, door eigen ingrepen.