EU-maatregel tegen Cambodja treft ook arme textielarbeiders

De Europese Unie neemt Cambodja handelsvoordelen af. Over 1 miljard euro aan export moet Cambodja invoerheffingen gaan betalen. Het Aziatische land heeft namelijk te weinig oog voor mensenrechten. Hoe zit dat?

Alles Behalve Wapens, zo heet het handelsprogramma van de Europese Unie voor bijna vijftig arme landen. Zij krijgen toegang tot de Europese markt zonder invoerheffingen te betalen. Dit geldt voor alle producten, behalve wapens en munitie. Er staat wel iets tegenover. Deze ‘minst ontwikkelde landen’ moeten zich houden aan de principes voor mensenrechten en arbeidsrechten van de Verenigde Naties. Als deze rechten ‘serieus en structureel’ worden geschonden, kan het duty free-voordeel worden ingetrokken. Dat heeft de EU nu gedeeltelijk gedaan bij Cambodja.

Wat is er aan de hand in Cambodja?

De EU heeft drie zorgen. Vakbonden en arbeiders die willen staken worden in Cambodja slecht behandeld: ze worden geïntimideerd en hun rechten worden geschonden. Een andere kwestie is landroof. Juist dankzij het Alles Behalve Wapens-programma is de suikerexport van Cambodja enorm gestegen. Maar ook zijn 10.000 boeren hun land kwijtgeraakt aan de uitdijende suikerplantages. Verder is er sprake van politieke repressie: de machtige CPP-partij heeft de oppositie uitgeschakeld en kritische media het zwijgen opgelegd.

Wat betekent dit voor de handel?

De economie van Cambodja groeit hard - vorig jaar met 7,1 procent - en de export naar Europa is de afgelopen jaren verdubbeld. De strafmaatregel raakt twintig procent van de jaarlijkse export van Cambodja naar de EU: 1 miljard euro op een totaal van zo'n 5 miljard. De handelsvoordelen worden vanaf augustus ingetrokken voor alle suiker, alle reisgoederen (koffers en tassen) en bepaalde textielproducten en schoeisel. Hiervoor gelden dan de invoertarieven van de Wereldhandelsorganisatie. Alle opkomende en dus nog kwetsbare industrieën in Cambodja worden ontzien, zegt de EU.

Wat hebben arbeiders aan deze maatregel?

De EU wil dat arbeiders een betere positie krijgen in Cambodja. Maar textielwerkers, en dat zijn meestal vrouwen, kunnen hun baan en inkomen kwijtraken als de export afzwakt. Daarvoor waarschuwden sommige maatschappelijke organisaties in Cambodja de EU vorig jaar al. Aan de andere kant: als er niets gebeurt, loopt de geloofwaardigheid van het Alles Behalve Wapens-programma gevaar. Bescherming van mensenrechten en arbeidsrechten zijn immers een harde voorwaarde voor handelsvoordelen.

Wat is de reactie in Cambodja?

Het ministerie van buitenlandse zaken van Cambodja zegt dat het EU-besluit is gebaseerd op “misverstanden over de daadwerkelijke realiteit in Cambodja”. Maar ook dat Cambodja eraan blijft werken om de relatie met de EU te verbeteren.

Het EU-besluit is een wake-up-call voor Cambodja, vindt de president van de Koninklijke Academie van Cambodja. Deze Sok Touch zegt in de krant Phnom Penh Post dat textiel- en schoeiselfabrieken buitenlandse investeringen zijn, en dat Cambodja alleen zijn beroepsbevolking levert. Daarom heeft de EU-maatregel vooral gevolgen voor de arbeiders. Cambodja zal banen moeten creëren in andere sectoren, vindt hij, zoals de landbouw.

Adjunct-secretaris-generaal Kaing Monika van de vereniging van textielproducenten is in dezelfde krant opgelucht dat tachtig procent van de export naar de EU beschermd blijft. “Met dit resultaat kunnen we tevreden zijn.”

Lees ook:

Schendingen van mensenrechten brengen de export van H&M, Primark en Zara in gevaar

Cambodja speelt met vuur. Schendingen van mensenrechten brengen de export naar de Europese Unie in gevaar.