Elektriciteit of eten? Voor veel Britten wordt het kiezen

Overal in de eetzaal van Salford Loaves & Fishes klinkt het tikken van bestek op borden. Het is rond het middaguur: lunchtijd. Enkele tientallen mensen zijn binnengelopen voor een gratis maaltijd. Quiche met kaas en uien plus bonen en aardappelen staat er deze dag op het menu bij de liefdadigheidsinstelling in Salford, een voormalige industriestad die tegen de noordwestzijde van Manchester ligt aangeplakt.

Na afloop neemt menig eter nog een trosje bananen mee. “Die bananen heeft een kerk uit de buurt vanochtend gedoneerd”, vertelt Jenni Smith. Ze is directeur van de instelling, die niet alleen dienstdoet als voedselbank maar ook als medisch steunpunt en als hulpplek voor wie werk zoekt. Dagelijks komen er zo’n 150 mensen binnenlopen. Maar dat zijn lang niet altijd dezelfde personen; in totaal gaat het om ruim duizend mensen uit de omgeving.

Het Verenigd Koninkrijk kende altijd al een groot armoedeprobleem. Ook vóór corona leefde 22 procent van alle Britten in armoede: 14,5 miljoen mensen. In Salford, een van de armste Engelse steden, ligt dit percentage nog wat hoger. En daar komt nu de hevigste inflatie in veertig jaar overheen, als gevolg van de stijgende wereldwijde energie- en voedselprijzen door de oorlog in Oekraïne.

De hoofdprijs voor stroom

De stijgende prijzen treffen uitgerekend de armste huishoudens het hardst. Want Britten die weinig geld verdienen, geven een groter deel van hun inkomen uit aan basisbehoeften als elektriciteit en eten. Bovendien hebben zij zelden langlopende contracten bij energieleveranciers, waardoor zij de hoofdprijs betalen voor hun stroom. Volgens het Institute for Fiscal Studies loopt de inflatie voor arme Britten dit jaar op tot 14 procent, tegenover 8 procent voor het rijkste deel van de bevolking.

Smith ziet de stress toenemen onder de mensen die gebruikmaken van de diensten van Salford Loaves & Fishes. “Nu het bijna zomer is kunnen velen nog hun verwarming uitzetten en al hun geld aan eten uitgeven”, legt zij uit. “Maar vanaf september moet de kachel weer aan en moeten zij kiezen: warmte of proviand. We verwachten vooral tegen die tijd een enorme extra vraag bij de voedselbank. Want mensen weten dat zij daar gratis eten kunnen krijgen. Gratis energie daarentegen bestaat niet.”

VK is ‘de zieke man van Europa’

Zelfs veel Britten die nooit in financiële problemen zaten, maken zich nu zorgen. De problemen in het VK zijn extra groot, doordat het land economisch al jaren uiterst slecht presteert. Het tijdschrift The New Statesman vergeleek onlangs hoe snel het inkomen per hoofd van de bevolking in Europese landen sinds 2015 steeg. Het blad concludeerde dat het VK ‘de zieke man van Europa’ is. De laatste zeven jaar groeide het Britse per-capita-inkomen - het inkomen per hoofd van de bevolking - met maar 10 procent. Dat is veel minder dan in Italië (14 procent), Frankrijk (18 procent), Duitsland (24 procent) of Nederland (28 procent). Jaarlijks wordt in Nederland per inwoner inmiddels 11.000 euro meer verdiend dan in het VK: 49.000 tegen 38.000 euro.

De Britse regering kondigde onlangs financiële steun aan voor de armste huishoudens, deels betaald uit een nieuwe winstbelasting voor energiebedrijven. Maar zelfs dat zal voor menig Brit onvoldoende zijn. Salford Loaves & Fishes treft dus nu alvast maatregelen voor de verwachte stormloop vanaf september. Want dan moeten er heel veel extra voedselpakketten en warme dekens beschikbaar zijn.

Bovendien bereiden Smith en haar team informatiebijeenkomsten voor, onder meer over energiebesparing. Maar ook veiligheidscursussen. Want wie uit armoede bijvoorbeeld gedwongen is alle lampen in zijn huis uit te schakelen en over te gaan op kaarslicht, vergroot al snel het brandgevaar.

Lees ook:

In de weggeefwinkel gaat het over veel meer dan alleen de gratis spullen

Het is druk bij de weggeefwinkels. Door maatschappelijke veranderingen gaan nieuwe groepen naar de winkel waar spullen gratis zijn. ‘We moeten elkaar een beetje helpen.’