Een jaar na de watersnood woedt nog altijd discussie over wat wel en niet vergoed wordt

Dagelijks spreekt de burgemeester van Valkenburg Daan Prevoo mensen wier leven overhoop ligt, zegt hij. Door een echtscheiding, huiselijk geweld, een burn-out of depressie, PTSS-klachten of combinaties van. Allemaal trauma’s, weet de burgemeester van Valkenburg, die het gevolg zijn van de zware overstromingen precies een jaar geleden.

Na hevige regenval braken die julimaand nabijgelegen rivieren zoals de Geul uit hun oevers. Huizen en winkelpanden stonden blank. Ouderen- en zorgcentra moesten geëvacueerd worden. Auto’s, afwasmachines en ook fotoalbums en boekencollecties gingen verloren. “Mensen zijn alles kwijtgeraakt, moesten helemaal opnieuw beginnen. Sommige huizen zijn nog steeds onbewoonbaar”, zegt Prevoo.

De burgemeester biedt een luisterend oor aan de inwoners van het toeristische stadje in Zuid-Limburg, maar praat ook met verzekeraars en het Rijk, waarin de toon een stuk harder is. Prevoo vindt dat gedupeerde burgers en bedrijven in het aangewezen rampgebied, dat een deel van Limburg en Noord-Brabant bestrijkt, recht hebben op een hogere schadevergoeding dan verzekeraars en de overheid uitkeren.

Alleen schade door ‘verticale neerslag’

Gesprekken daarover lopen nog, hoewel veruit de meeste slachtoffers die een claim indienden – 95 procent van de burgers en 90 procent van de bedrijven – de hoogte van hun (voorlopige) schadevergoeding inmiddels kennen. Veel hebben hun geld al ontvangen. Maar verzekeraars vergoeden niet alles. Zo dekken verzekeringspolissen voor waterschade vaak enkel schade door ‘verticale neerslag’, regen dus. Schade die ontstaat door overstromingen als gevolg van hevige regenval, valt meestal niet binnen de dekking.

Een ander voorbeeld is de schade aan landbouw in uiterwaarden. De tientallen boeren daar lopen zo veel risico op overstromingen, dat zij waterschade niet kunnen verzekeren. Verzekeraars handelden wisselend: van alles vergoeden uit coulance tot de precieze letter van de polis volgen, en varianten daartussen, weet MKB-Limburg.

Gedupeerden die bakzeil haalden, kunnen door de Wet tegemoetkoming schade bij rampen terecht bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). Van de 25.000 schadeclaims die burgers en bedrijven indienden, ging ongeveer een vijfde door naar RVO. Vooral de grote claims, want van de geraamde schade van 500 miljoen euro vergoedt de overheid ten minste ruim de helft. Daarvan is tot dusver 34 miljoen uitgekeerd.

Geen officiële verzekeraar, maar geldschieters

Partijen die de grootste bedragen krijgen zoals zorginstellingen, Staatsbosbeheer en de horeca moeten geduld oefenen. Die zijn meestal verzekerd bij een buitenlandse beurspolis: geen officiële verzekeraar, maar een of meerdere geldschieters. RVO wil eerst zwart-op-wit dat de beurspolissen, bijvoorbeeld het Britse Lloyds of het Amerikaanse Chubb, niet uitkeren. Dat geldt ook voor de gemeenten Valkenburg en Meerssen die wachten op geld om gebouwen en infrastructuur te herstellen.

Als RVO uitkeert, is dat voor maximaal 90 procent van de schade en in veel gevallen minder. Want alleen ‘noodzakelijke materialen’ worden vergoed. Tuinmeubilair bijvoorbeeld niet. Ook hanteert RVO niet de nieuwwaarde van verloren spullen, maar de dagwaarde, die vaak een stuk lager is. “Mensen krijgen twee tientjes voor een koelkast, maar daar kun je geen nieuwe koelkast voor kopen”, ziet Prevoo, die honderden miljoenen euro’s meer schade telt dan RVO.

Prevoo: “Om het psychische leed te verzachten, is het belangrijk dat de praktische kant goed afgehandeld wordt. Dat gebeurt niet, want mensen moeten lang wachten op het bedrag, dat vaak onvoldoende is om de kosten te dekken. Burgers en ondernemers lenen geld van familie of van oplichters, waardoor ze dieper in de schulden komen. We konden niets doen aan deze ramp, die het gevolg is van klimaatverandering. De overheid beloofde een ruimhartige compensatie, maar de problemen stapelen op.”

Lees ook:

Rapport: natuur Geuldal voorkwam ergere overstromingen in Limburg

De natuur in het Limburgse Geuldal heeft tijdens de zware overstromingen van vorige zomer gefunctioneerd als een ‘klimaatbuffer’ en erger voorkomen.