Cryptomunten
DNB moet streng bitcoin-beleid beter uitleggen van de rechter
De Nederlandsche Bank lijkt te streng op te treden tegen bedrijven die bitcoins en andere virtuele valuta aanbieden aan klanten, oordeelt de rechter in een voorlopige uitspraak.
Noem het gerust een voorlopige overwinning voor de Nederlandse bitcoin-verkoper Bitonic, en daarmee voor de hele Nederlandse cryptosector. Bitonic spande onlangs een rechtszaak aan tegen toezichthouder De Nederlandsche Bank (DNB), omdat die volgens het bedrijf haar boekje te buiten gaat met de strenge eisen die ze aan de sector stelt. De voorzieningenrechter in Rotterdam gaat aardig mee in dat verhaal, zo blijkt woensdag uit de uitspraak.
Die uitspraak is echter nog niet definitief. Vanwege de omvang en complexiteit van de zaak is dat meer iets voor in een bodemprocedure, vindt de rechter. Wel moet DNB binnen zes weken onderbouwen waarom haar bewind niet in strijd is met de wet.
Bij Bitonic kunnen klanten bitcoins aanschaffen en die vervolgens bewaren in een digitale portemonnee. Op last van DNB, en tot ergernis van Bitonic, moeten klanten sinds dit jaar bij elke transactie opnieuw bewijzen dat ze echt zijn wie ze zijn. Anders kunnen criminelen of mensen op een sanctielijst de virtuele valuta te gemakkelijk gebruiken voor criminele activiteiten, stelt DNB. Disproportioneel, onwerkbaar en in strijd met Europese wetgeving, bepleitte Bitonic onlangs voor de rechter.
Is de klant echt wie hij zegt te zijn
Cryptobedrijven moeten zich bij DNB registreren als zij virtuele valuta zoals bitcoin willen kunnen aanbieden. Door die verplichte registratie heeft de toezichthouder beter in kaart welke bedrijven zich daar allemaal mee bezighouden. Afgelopen september voegde DNB die verificatie-eis (is de klant echt wie hij zegt te zijn) toe aan de vereisten voor registratie. DNB opperde hiervoor meerdere mogelijkheden, van beeldbellen met de klant tot het opsturen van een screenshot.
Volgens de centrale bank volgt die eis uit het moeten naleven van de sanctiewet. Controleer je niet stelselmatig wie er achter bitcoin-betalingen zit, dan zouden mensen op sanctielijsten de anonieme valuta makkelijk kunnen misbruiken. Precies vanwege die anonimiteit vond de Europese wetgever het eerder al belangrijk dat aanbieders van cryptodiensten aan antiwitwasregels voldoen.
Vergaande verificatie-eisen
Nationale overheden hebben de Europese richtlijn daarover vervolgens vertaald in wetgeving. Maar Bitonic stelt dat de Nederlandse overheid daarin te ver is gegaan. En dat de vergaande verificatie, zoals DNB die nu verlangt, helemaal niet afgedwongen mag worden.
De rechter gaf hier dus nog geen eindoordeel over, maar lijkt zich in de uitspraak meer achter Bitonic te scharen dan achter DNB. Zo zou uit de sanctiewet ‘niet direct af te leiden’ zijn dat een cryptobedrijf echt achter elke transactie aan moet. Nu moet dat in de praktijk dus wel, ongeacht de hoogte van de transactie. “De vraag is of dat proportioneel is”, staat in de uitspraak.
De rechter wijst daarbij op een advies van de Raad van State, die eerder al stelde dat de registratieplicht in de praktijk niet mag neerkomen op het aanvragen van een vergunning bij DNB. Maar door de ‘vrij vergaande voorafgaande toetsing’ door DNB heeft het registratieproces nu wel degelijk ‘kenmerken van een vergunningsregime’, zo valt te lezen.
Waslijst aan maatregelen
Dan noemt de rechter ook nog eens een waslijst aan maatregelen die Bitonic zelf al toepast om misbruik van criminelen te voorkomen. Bij de acceptatie van een klant heeft Bitonic diens identiteit en woonplaats bijvoorbeeld al geverifieerd. Ook kunnen klanten alleen via iDeal betalen en niet in contant geld. Volgens Bitonic zelf voldoet ze hierdoor aan de Nederlandse wet ter voorkoming van witwassen en terrorismefinanciering. Ook de rechter stelt vast dat criminele risico’s er mogelijk kleiner door worden.
Maar een echte uitspraak op de inhoud is er nog niet. Daarvoor moet DNB dus eerst binnen zes weken nog met een nadere onderbouwing komen. Tot die tijd moeten Bitonic en andere cryptoaanbieders nog gewoon aan de verificatie-eis voldoen. Want hoewel dat misschien administratieve rompslomp geeft en volgens de cryptosector zelf niet effectief is, hebben de bedrijven wel al maanden bewezen dat het verifiëren in de praktijk mogelijk is.
Lees ook:
Videobellen met elke ontvanger van bitcoins is geen doen, vinden handelaren in cryptovaluta
De Nederlandsche Bank eist dat cryptobedrijven precies weten hoe hun digitale transacties in elkaar zitten. Volgens het bedrijf Bitonic zorgen de nieuwe regels vooral voor bureaucratie.
