Energie
De vraag of het een koude of zachte winter wordt, is in tijden niet zo belangrijk geweest
Ook als de gasvoorraden goed vol zitten, kunnen energietekorten de industrie verstoren. En door de hoge energieprijzen rekent ABN Amro nu op een recessie.
Het wordt een spannende winter, ook als gasvoorraden in Europa straks voor 90 procent gevuld zijn. Neem het volgende scenario van het Internationaal Energieagentschap (IEA) uit Parijs, waarbij de vraag naar energie onder bedrijven en consumenten onvoldoende afneemt.
Als de Russische president Vladimir Poetin de gaskraan vanaf oktober volledig dichtdraait, kan de Europese industrie volgend jaar februari in de problemen komen. De voorraden raken dan op en veelgebruikers worden op energie-rantsoen gezet. Hoe kouder de winter, hoe sneller zulke problemen zich voordoen.
Er komt een recessie aan
ABN Amro citeert deze inschatting van IEA over de gasvoorraad in een nieuwe analyse waarin de bank zegt een recessie te verwachten in de eurozone. Voor die recessie maakt het nog weinig uit hoe de winter precies uitpakt.
“Ook als Europa een fysiek tekort aan energie weet te voorkomen in de winter - bijvoorbeeld doordat we mazzel hebben en een milde winter krijgen - zijn de extreme energieprijzen, het zwakke vertrouwen bij bedrijven en consumenten, en de toegenomen krapte op de financiële markten voldoende om Europa in een recessie te duwen”, schrijft senior econoom Bill Diviney.
Die krapte op de financiële markt is een gevolg van het beleid van centrale banken die de inflatie willen intomen met renteverhogingen.
Sommige bedrijven leggen de fabriek stil
Als de industrie niet geconfronteerd wordt met een tekort aan gas of elektriciteit, kunnen de astronomisch hoge energieprijzen bedrijven er toch toe dwingen om hun activiteiten (deels) te staken, gaat Diviney verder.
Voorbeelden zijn er nu al. Zo produceert kunstmestleverancier Yara in Europa nog maar op 35 procent van de capaciteit. Verder legt zinkgroep Nyrstar de zinksmelterij in het Nederlandse Budel stil. Doorgaan op de oude voet is te duur.
Zulke ingrepen door bedrijven kunnen weer gevolgen hebben voor hun klanten, andere bedrijven dus. Die zullen hun halfproducten elders moeten inkopen, en waarschijnlijk tegen hogere kosten.
Een lichtpuntje? De afnemende vraag zorgt ervoor dat de verstoringen in de productieketens afnemen, zegt ABN. De industrie krijgt een beetje lucht.
Minder vertrouwen dan tijdens corona
De hoge energieprijzen blijven de inflatie voorlopig opstuwen en dat zet de consumptie onder druk. Inmiddels is het vertrouwen van consumenten zelfs lager dan tijdens de coronalockdown van april 2020. ABN Amro verwacht dat de werkloosheid eind dit jaar gaat oplopen.
De gasvoorraden van de Europese Unie moeten in november met 80 procent gevuld zijn, en dat lijkt te gaan lukken. Wel tegen recordprijzen, want op de grootverbruikersbeurs TFF stegen de prijzen tot boven de 300 euro per megawatt. Maandagochtend daalden de Europese aardgasprijzen overigens. Dat gebeurde na het bericht dat Duitsland zijn gasvoorraden sneller vult dan waar rekening mee werd gehouden.
Europese landen vullen hun voorraden onder meer met vloeibaar gas, en dat gaat ten koste van armere landen die niet tegen Europa kunnen opbieden, merkt ABN Amro op. Ook bij goed gevulde gasvoorraden zal Europa in de winter vloeibaar gas moeten blijven invoeren. Daardoor wordt de concurrentie op de wereldmarkt heviger en kunnen de prijzen mogelijk nog verder stijgen.
Veel zonne-energie, minder wind
Of Europa een tekort aan energie krijgt in de winter is zeer onzeker. Dat hangt af van veel factoren. Hoe gaat Rusland zich gedragen, in welke mate kan de industrie zich aanpassen en efficiënter gaan werken, en in hoeverre matigen huishoudens hun energiegebruik door de hoge prijzen en de campagnes van de overheid, zoals ‘Zet ook de knop om’?
De hete zomer maakte de omstandigheden er niet beter op, blikt ABN Amro terug. De hitte zorgde voor extra vraag naar elektriciteit om de airco te laten draaien. In Frankrijk werd het water waarmee kerncentrales gekoeld worden te warm, en dit zorgde voor uitval. De lage waterstand in de Rijn gaf problemen in de levering van kolen aan de Duitse kolencentrales die het tekort aan gas moesten opvangen.
En wat schone energie betreft? De zon scheen volop, maar de opbrengst uit wind was lager dan normaal.
Lees ook:
Europees plan lukt: de gasbergingen raken vol, met peperduur gas
Het is een gigantische operatie, maar het lukt: Europa loopt op schema met het vullen van de gasopslagen. Dat dat momenteel extra duur is, verwijten de Italianen de Nederlandse premier Mark Rutte.
Gas is zo duur dat kunstmestfabrieken hun productie met miljoenen tonnen verlagen
De Noorse kunstmestproducent Yara draait in Europa nog maar op 35 procent. De VN waarschuwen dat een tekort aan kunstmest voor voedselproblemen zal zorgen.
