De gas- en stroomprijzen stijgen, maar niet bij elke aanbieder even hard. Hoe komt dat?

Veel Nederlanders gaan vanaf 1 juli meer betalen voor gas- en elektriciteit, vanwege de oorlog in Oekraïne en de schaarste aan gas. Maar hoeveel meer ze precies gaan betalen, verschilt per energieleverancier.

Essent meldde deze week dat klanten met een flexibel contract vanaf 1 juli gemiddeld 49 euro per maand duurder uit zullen zijn. Vattenfall (voorheen Nuon) kondigde een relatief kleine stijging aan: van gemiddeld zo’n 20 euro, bovenop de 11 euro die klanten vanaf april gemiddeld al meer betalen. Eneco, samen met Vattenfall en Essent goed voor driekwart van de Nederlandse energietoevoer, is nog aan het inkopen en maakt haar prijsstijging pas na 15 juni bekend. Waarom verschillen de prijsstijgingen per aanbieder?

Dat hangt af van de strategie waarmee de energieleveranciers inkopen, zeggen de woordvoerders van ‘de grote drie.’ Wat die strategie is, wil geen van de drie kwijt – uit concurrentie-overwegingen. Maar een marktanalist van Vattenfall wil wel een inkijkje geven in de wereld achter de verschillen in gas- en energieprijzen.

Langetermijninkopen

“Het is eigenlijk precies zoals bij de aandelenmarkt”, legt Rick Marsman van Vattenfall uit. De prijzen van gas- en elektriciteit verschillen van dag tot dag, van uur tot uur en soms zelfs van minuut tot minuut. “Deze week zag je bijvoorbeeld dat het nieuws over het Russische gas de koers bepaalt. Vanwege de boycot gaan de gasprijzen dan omhoog, zeker voor gas dat later in het jaar wordt geleverd.” Het doel van de handelaars van Vattenfall op hun kantoor in Hamburg is om stroom en gas zo goedkoop mogelijk in te kopen en op het juiste moment hun slag te slaan voor langetermijninkopen.

De strategieën van de brokers zijn uiteindelijk bepalend voor de prijs voor de consument. Stel dat een energiebedrijf in maart, aan het begin van de Oekraïne-oorlog, vond dat de gasprijzen wel erg hoog waren, en verwachtte dat ze binnenkort zouden dalen. “Dan wacht je met inkopen”, zegt Marsman. Als de prijs dan een maand later inderdaad daalt, lukt het om goedkoper gas in te kopen. Maar als de prijs verder stijgt, komt de handelaar duurder uit. Marsman wil geen uitspraken doen over hoe het er bij concurrent Essent achter de schermen aan toe zou gaan. Maar de relatief hoge prijsstijging van gemiddeld vijftig euro, kan bijvoorbeeld komen door een strategie die anders uitpakt dan gehoopt.

Niet zo dramatisch veel goedkoper

Toch is het niet per definitie zo dat Essentklanten dit jaar veel meer gaan betalen dan Vattenfallklanten, zegt Sinie Oskam van prijsvergelijkingssite Gaslicht.com. Bij Essent stijgen de prijzen nu harder, maar bij Vattenfall waren ze aan het begin van het jaar juist hoger. “Een klant die al een poosje een flexibel contract had, betaalde op 1 januari bij Essent 1,11 euro per kuub gas. Bij Vattenfall was dit destijds 1,26.” Hoewel Vattenfall zijn exacte prijzen vanaf 1 juli niet wil delen zolang Eneco de zijne nog niet vastgesteld heeft, lijkt het Zweedse bedrijf onder de streep dus niet zo dramatisch veel goedkoper te worden als de lagere prijsstijging doet vermoeden.

“Daarnaast weet je niet wat de leveranciers later dit jaar gaan doen”, benadrukt Oskam. Doorgaans veranderen de energiebedrijven alleen in januari en juli hun tarieven. Maar vanwege de uitzonderlijke situatie deed Vattenfall dat dit jaar in april al. “Voor de rest van het jaar is de situatie moeilijk te voorspellen”, geeft een woordvoerder toe. Ook Essent zegt niet te kunnen beloven dat de prijzen later dit jaar niet opnieuw zullen stijgen.

‘Met isoleren bespaar je meer dan het rendement op je spaargeld’

Babs van der Staak van de Consumentenbond raadt Nederlanders met een flexibel contract dan ook niet aan om per juli meteen van leverancier te veranderen. “Voor de meeste consumenten is niet voordelig om over te stappen, ook omdat het tarief voor nieuwe klanten vaak hoger is dan voor bestaande klanten.” Van der Staak raadt mensen vooral aan te kijken wat ze in huis kunnen doen om energie te besparen. “Met isoleren bespaar je meer dan het rendement op je spaargeld.”

Om burgers te compenseren kondigde het kabinet al een compensatie van vierhonderd euro per huishouden aan. De laagste inkomens kunnen daarbovenop een toeslag van achthonderd euro aanvragen bij gemeenten. Ook besloot het kabinet de btw op gas vanaf 1 juli voor zes maanden te verlagen, van 21 naar 9 procent. De Consumentenbond wil dat die btw-verlaging verrekend gaat worden in de maandbedragen, en niet aan het eind van het jaar, zoals de energieleveranciers nu van plan zijn.

Lees ook:

Gasprijs verder omlaag door EU-plan voor betalingen aan Rusland, bijna op niveau van voor de invasie

De Europese gasprijs is maandag opnieuw gedaald. Het plan van de Europese Unie om energiebedrijven een manier te bieden om voor Russisch aardgas te betalen zonder de sancties te schenden, zorgde voor opluchting bij de inkopers van Russisch gas.