De cijfers spreken voor zich: KLM moet kleiner en goedkoper

KLM schrapt ongeveer 5000 voltijdsbanen. Daarmee speelt de maatschappij in op een krimp van de luchtvaart met zeker 20 procent in de komende jaren. Op herstel rekent KLM pas op z’n vroegst in 2023 of 2024. Voor 1500 mensen kan dat uitlopen op gedwongen ontslag.

De mededeling van KLM-topman Pieter Elbers kwam daags nadat Air France-KLM grote verliezen in het eerste half jaar van 2020 had bekendgemaakt. Voor KLM kwam dat verlies uit op 768 miljoen euro, eenmalige afschrijvingen niet meegerekend. ‘Historisch’, zei Elbers erover. “De cijfers spreken voor zich.”

Om te overleven moet KLM kleiner en goedkoper worden. Voor de coronacrisis telde KLM zo’n 33.000 voltijdsbanen. Omdat de maatschappij rekent op een sterk gekrompen netwerk van vluchten heeft ze er er straks nog maar 28.000 nodig.

Een deel van die 5000 overtollige banen verdwijnt ‘vanzelf’. Ongeveer 1500 tijdelijke of flexibele banen zijn al geschrapt en 2400 mensen, goed voor 2000 voltijdbanen, hebben zich gemeld voor vrijwillig vertrek. Daarnaast gaan dit en komend jaar nog eens 500 KLM’ers met pensioen. Maar een aantal van de vertrekkende medewerkers zal vervangen moeten worden door mensen van buitenaf, bijvoorbeeld omdat ze heel specialistisch werk deden. In het uiterste geval moeten 1500 mensen ontslagen worden.

Rauw op het dak

Maar met ‘kleiner’ is KLM er nog niet, het moet ook ‘goedkoper’. Dat is ook een voorwaarde die het kabinet stelde voor het steunpakket van 3,4 miljard euro: de kosten moeten met 15 procent omlaag en personeel met een salaris vanaf modaal moet inleveren; wie drie keer modaal of meer verdient zelfs minstens 20 procent. “Dat is mensen rauw op het dak gevallen, en dat begrijp ik”, zegt Elbers. “Maar we hebben onze handtekening eronder gezet, dus we gaan er werk van maken.”

KLM gaat nu met de vakbonden overleggen en wil in oktober een reorganisatieplan op tafel hebben. Dat zal niet zonder slag of stoot gaan, onder meer vanwege de salarisvoorwaarden van het kabinet. De Tweede Kamer heeft in een motie uitgesproken dat salaris inleveren pas moet vanaf anderhalf keer modaal, om de lager betaalden te ontzien, maar noch minister van financiën Hoekstra noch KLM zelf hebben dat expliciet onderschreven. En dat moet wel, vinden onder meer de vakbonden CNV en FNV.

“De sterkste schouders moeten de zwaarste lasten dragen”, zegt Michiel Wallaard van CNV Vakmensen. Dat de veelverdieners onder het KLM-personeel, met name de piloten, niets voelen voor die benadering is hem uiteraard bekend. En dat topman Elbers zich ergert aan ‘interne verdeeldheid’ – we zijn één KLM, dat is altijd onze kracht geweest”, zei hij gisteren – weten de bonden ook. “Maar er is nu eenmaal sprake van uiteenlopende belangen”, zegt Wallaard. “De verschillen tussen de hoogste en de laagste salarissen zijn bij bijna geen enkel bedrijf zo extreem als bij KLM.”

Twee maanden vooruitkijken

De FNV is daarnaast bang dat KLM extra vaste krachten zal willen ontslaan om plaats te maken voor goedkopere flexwerkers. “Als dat gebeurt, stoppen wij acuut met meedenken”, zegt FNV-bestuurder Jan van den Brink. Maar Elbers wil daar geen beloftes over doen. “KLM heeft altijd een flexibele schil van 10 à 15 procent gehad, en die zullen we ook in de toekomst nodig hebben”, zegt de topman. “Er zijn trouwens uitzendkrachten die al heel lang voor ons werken. Ook hen willen wij een toekomst bieden.”

Elbers benadrukte ook hoe onzeker de vooruitzichten zijn. “Twee maanden vooruitkijken is al lastig.” KLM wil daarom geen beslissingen nemen die niet meer teruggedraaid kunnen worden, bijvoorbeeld op het moment dat zich kansen voordoen om toch sneller dan verwacht meer te gaan vliegen. Maar het tegenovergestelde is ook denkbaar. “En elke 5 procent minder vluchten betekent circa 800 banen.”

Lees ook:

Air France-KLM héél diep in het rood

De vliegtuigen stonden aan de grond en dus leed Air France-KLM afgelopen kwartaal zware verliezen.