De boer van morgen is een specialist met idealen

Het aantal beroepen in de agrarische sector waar nauwelijks geschikte mensen voor te vinden zijn, wordt steeds groter. Hoveniers, voormannen groenonderhoud, boomverzorgers, ‘greenkeepers’ (die onderhouden golfbanen), loonwerkers, landbouwmachinisten, medewerkers varkenshouderij, tractorchauffeurs, medewerkers zaadteelt en plantenveredeling, teeltmanager glastuinbouw.

Zij staan allemaal op het lijstje van Dic Wijnveen, relatiemanager bij Colland Arbeidsmarkt, het opleiding- en ontwikkelingsfonds voor de sector agrarisch & groen. Ieder jaar krijgen ze daar de vraag van uitvoeringsorganisatie UWV welke beroepen het meest kansrijk zijn, oftewel waar een tekort aan is. “Dat wordt dan door ons geïnventariseerd en doorgegeven”, vertelt Wijnveen, die de lijst ziet groeien en groeien.

Of het nu gaat om ‘meewerkend voormannen’, teamleiders of bedrijfsleiders; alles is goed, iedereen is welkom. Beginnen kan per direct. Liefst gisteren. Zeker in tijden van oogsten is de nood hoog. Volgens boeren- en tuindersorganisatie LTO Nederland is de inzet van seizoenarbeiders van buiten de Europese Unie nodig om te voorkomen dat de oogst van Nederlandse groenten, fruit, bloemen en planten in gevaar komt.

Tijdgeest zit tegen

Afgezien van het feit dat élke sector van de economie met een tekort aan mankracht kampt, hebben boeren en tuinders de tijdgeest bepaald niet mee. Het werk op de boerderij en in de kas wordt tegenwoordig vooral in verband gebracht met stikstof, dierenwelzijn en energieverspilling. En nauwelijks meer met de romantiek van het buitenleven, het ideaal van groei en bloei, van lekker eten.

Wie nu boer is, weet allang niet meer zeker of zoon of dochter ook boer of boerin wil worden. Kan worden. Mag worden.

Anderzijds heeft de schaalvergroting van agrarische bedrijven de status van het beroep van boer óók verhoogd. Wie een bedrijf runt met duizenden dieren en vele hectares grond, is geen koekenbakker. En niet zelden schatrijk. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) berekende al eens dat één op de vijf Nederlandse miljonairs boer is, ook al zit dat vermogen vooral in land en gebouwen.

Vraag blijft stijgen

Bij de agrarische opleidingen in Emmeloord zien ze niet veel aanwas van nieuwe studenten, stelt Anne Dijk, directeur van Aeres MBO Emmeloord en Aeres MBO Dronten Warmonderhof . “Maar ook geen krimp.” Of zijn scholen straks genoeg nieuwe land-en tuinbouwers afleveren om het personeelsgebrek op het land te tackelen is de vraag. “De hoeveelheid arbeid neemt nog steeds toe, ondanks de automatisering en robotisering.”

Aeres MBO Emmeloord verzorgt opleidingen voor onder meer de melkveehouderij, loonwerk en de akkerbouw. Met meerdere locaties in het land, waaronder Leeuwarden en Barneveld, wordt Aeres MBO volgens Dijk ‘al jaren door studenten en bedrijven gekozen als de beste opleiding’. De goede naam van de school, stelt hij, is de reden dat het aantal studenten stabiel is en soms zelfs licht stijgt. “Dit is geen landelijk beeld, want daar zie je wel een lichte afname qua studenten.”

Dat gaat niet op voor zijn locatie Warmonderhof in Dronten, een MBO-school die biologisch-dynamische landbouw onderwijst. Het is een school, boerderij en campus ineen. Je leert het beroep dus in het lokaal en op het bedrijf. “Wij hebben niet te maken met een verminderde belangstelling”, zegt teamleider Jeroen Zwijsen.

Biologisch boeren trekt studenten aan

“Maar wij zijn dan ook de enige biologisch-dynamische opleiding in Nederland. Zo’n driehonderd leerlingen hebben we in totaal, waarvan twee derde volwassenen in deeltijd en een derde fulltime jonge studenten. Met name de deeltijdgroep ontploft zowat, die zat eind januari al vol.” Vanwege het belang van duurzaamheid of 'iets willen doen wat betekenis geeft’, melden studenten zich.

En hoewel Warmonderhof in ‘boerenprovincie’ Flevoland zetelt, komen er vooral mensen op af die juist géén agrarische achtergrond hebben. Zwijsen: “Het gros komt niet uit een boerenfamilie. Dan valt hier veel te leren. Je moet veel weten en kunnen. Wij leiden hier een nieuwe generatie land- en tuinbouwers op die duurzaamheid en gemeenschapszin belangrijk vindt. Mensen die doelbewust voor een ommekeer in hun leven hebben gekozen. De toekomstige boer is een betrokken specialist met een ideaal.”

Lees ook:

Boeren zoeken onder de jongeren naar personeel en kennis: ‘Het werk is zo leuk’

Het beroep van boer staat onder druk. Daarom nodigen boeren jongeren uit op hun erf.

Werken in een winkel? Zonder snoepreisje of gratis cursus vind je geen personeel meer

Vrijwel iedere branche kampt met een schreeuwend tekort aan personeel. Hoe pakken de diverse sectoren dit probleem aan? Vandaag: de detailhandel.