De belofte was: 125.000 extra banen voor mensen met een beperking. Zeven jaar later zijn het er 12.000

Er zijn de afgelopen jaren minder mensen met een arbeidsbeperking aan werk geholpen dan de jaarlijkse rapportages van het ministerie van sociale zaken en werkgelegenheid laten zien. Dat meldt Cedris, de brancheorganisatie van sociale werkbedrijven.

De organisatie liet onderzoekbureau Capeladvies een herberekening maken op basis van beschikbare data over de zogenoemde banenafspraak. Dat is een afspraak uit 2013 tussen het Rijk, werkgevers en vakbonden om ervoor te zorgen dat er in 2025 zeker 125.000 extra banen zijn voor mensen met een beperking.

De conclusie van dat onderzoek is niet mals. Er zijn in de afgelopen jaren niet 53.000, maar slechts 12.000 extra werkplekken bijgekomen voor mensen met een beperking. Het grote verschil heeft een aantal oorzaken, zegt onderzoeker en financieel expert Robert Capel. Zo zijn er 10.000 banen toegerekend aan werkende jonggehandicapten met een uitkering, terwijl deze Wajongers eerder al aan het werk waren.

Capel: “Wajongers die een baan hebben, tijdelijk uitvallen en daarna weer in dezelfde of een andere functie aan de slag gaan, worden meegenomen in het banencijfer. Maar er is geen sprake van extra banen voor de doelgroep.” Ook tellen 11.000 extra banen van leerlingen uit het voortgezet speciaal onderwijs (vso) en het praktijkonderwijs mee. Terwijl deze jongeren vroeger, voor de banenafspraak, ook gewoon regulier aan het werk ging.

Het ministerie telde bovendien de 10.000 medewerkers mee die vanuit sociale werkbedrijven via detacheringsconstructies werken. Weer geldt: dit is geen extra werkgelegenheid. Voor de banenafspraak werkten zij ook al bij gewone werkgevers.

‘Ontluisterend’

Kitty Jong, vicevoorzitter van vakbond FNV, noemt de conclusie ontluisterend, maar zegt tegelijkertijd dat de uitkomst strookt met de geluiden die ze hoort uit de eigen achterban. “We krijgen nog vaak meldingen van mensen met een beperking die, ondanks het banenplan, enorm veel moeite hebben om werk te vinden.”

Het CNV wijst erop dat de criteria om mee te tellen voor het banenplan meerdere keren zijn aangepast. “Steeds meer mensen vallen nu onder de banenafspraak, ook mensen die makkelijk aan het werk komen”, zegt voorzitter Piet Fortuin.

Volgens Jong zijn de politieke belangen om de banenafspraak tot een succes te maken groot. “Als de banenafspraak slaagt, kan de politiek de sluiting van de sociale werkvoorzieningen en de bezuinigingen op de Wajong beter verkopen.” Volgens haar laat de herberekening zien dat de banenafspraak is mislukt. “Het is nu tijd om te kijken wat wel werkt.”

Cedris noemt de banenafspraak geen flop, maar zegt dat die, ondanks goede bedoelingen, niet heeft bereikt wat ze beoogde. De organisatie blijft de afspraak steunen, maar wil aanvullende maatregelen zodat de werkgelegenheid voor mensen met een beperking substantieel toeneemt.

De organisatie van sociale werkbedrijven hoopt in toekomstige rapportages op een meer realistisch beeld. Capel geeft alvast een voorzetje. “Zorg voor een betere aansluiting bij statistieken zoals die van het Centraal Bureau voor de Statistiek of de Dienst Uitvoering Onderwijs. Die gegevens zijn verifieerbaar en goed herleidbaar. Daarmee maak je de resultaten onafhankelijk en objectief”, aldus de onderzoeker.

Het ministerie van sociale zaken laat in een reactie weten niet inhoudelijk op de zaak in te kunnen gaan. Het zegt woensdag met een eigen onderzoek te komen.

Lees ook:

Het Banenplan voor mensen met een arbeidsbeperking: een succes of mislukking?

Lukt het nou wel of niet om mensen met een arbeidsbeperking aan het werk te helpen? Trouw zet de feiten op een rijtje.