CNV-baas: Geweldig steunpakket, maar verdwijnen ontslagboete ‘uitermate jammer’

Is de vakbeweging blij met het nieuwe en gigantische steunpakket dat het kabinet woensdagmiddag presenteerde? De ministers van economische zaken, financiën en sociale zaken komen met 13 miljard euro om de economie vitaal te houden, nu daar een virus doorheen waart. Maar die steun komt voor de vakbonden tegen een hoge prijs. De ontslagboete uit het vorige steunpakket verdwijnt vanaf juni. Werkgevers worden dus niet meer gekort op hun subsidie als zij personeel ontslaan.

Linkse oppositiepartijen vinden dat niet uit te leggen, wat hen betreft is dat geld er om werkgelegenheid overeind te houden, niet per se de bedrijven die voor die werkgelegenheid zorgen. Piet Fortuin, voorzitter van vakbond CNV, vreest ‘massale werkloosheid’ en vindt dat het kabinet hiermee ‘een ravage’ aanricht.

Zijn achterban vreest dat ook. Uit een peiling onder 14.000 CNV-leden blijkt dat een op de drie zich extra zorgen maakt om zijn baan nu de boete verdwijnt. Driekwart denkt ook niet snel weer aan nieuw werk te komen als de huidige baan wegvalt.

Ondertussen is de ontslaggolf al begonnen, zelfs met die boete nog fier overeind. Voor april melden Centraal Bureau voor de Statistiek en uitkeringsinstantie UWV woensdag een enorme stijging van het aantal baanverliezen (160.000) en uitkeringsaanvragen (74.000).

Officieel gaan de sociale partners niet over de invulling van de overheidssteun en de regels die daarbij horen. Nadrukkelijk adviseren en hun belang naar voren brengen, doen de vakbonden en werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB Nederland natuurlijk wel.

Wat die boete betreft is het pakket dus zonder succes voor de vakbeweging. Bent u dan nog tevreden?

“Los van het wegvallen van de ontslagboete: absoluut. Zo snel, zoveel geld vrijmaken? Dat mag je gerust historisch noemen.”

Fortuin somt er een paar punten uit op. Werkgevers krijgen in de nieuwe loonkostenregeling straks 10 procent méér subsidie om zaken als pensioenpremies en vakantiedagen te betalen voor hun personeel. Dat gaat echt heel veel bedrijven helpen om niet in de problemen te komen, denkt Fortuin. Daarnaast mogen ondernemers die voor hun omzet zwaar afhankelijk zijn van het seizoen, bij de aanvraag voor subsidie voortaan kiezen tussen maart of januari bij het opgeven van hun omzet. Voor vaste lasten krijgen ze straks 20.000 euro, in plaats van de huidige 4000. Ook een forse plus.

Maar dan die boete.

“Ik geef toe: dat die eruit gaat, vind ik uitermate jammer. Je gaat met zo’n steunpakket voor maximaal behoud van werkgelegenheid. Het kabinet is erg stellig dat er te veel bedrijven gaan omvallen als ze niet zonder boete kunnen reorganiseren. Dan zeg ik: dat geloof ik best. Faillissementen komen er, helaas, sowieso. En ja, ook dan verliezen mensen hun baan. Maar zonder boete voorspel ik nu direct een big bang aan ontslagen. En dát wilde ik graag voorkomen. Het is echt beter om zoiets gelijkmatiger te laten plaatsvinden.”

Eerst even over dat verschil in inzicht over het aantal faillissementen met en zonder die boete. Weet u of het kabinet hoeveel bedrijven er met behoud van de boete zouden omvallen, en voor hoeveel werkloosheid dat zou zorgen?

“Niemand weet dat. Er zitten ruim 100.000 bedrijven aan de staatssteun. Ook de minister kan daarvan niet weten hoeveel er onder water komen te staan als ze gekort worden op subsidie bij het ontslaan van mensen.”

Als dat niet duidelijk is, waarom dan toch vasthouden aan die boete?

“Nu, in juni, gaan sectoren zoals de horeca weer heel langzaam open. Dan pas kunnen café-eigenaren en andere ondernemers heel langzaam de balans opmaken: hoeveel personeel hebben ze nodig in de anderhalvemetersamenleving? Wat te doen met roosters, met omscholing? Allemaal maatwerk. Dan komt een ondernemer er misschien achter dat hij minder mensen hoeft te ontslaan dan hij van tevoren had gedacht.

“Maar zónder die boete gaan niet alle bedrijven die tijd nemen, gaan ze te snel over tot ontslag. Wij vakbonden hadden dus graag gezien dat die boete pas op 1 september verdween. Dan kon werkend Nederland zich er beter op voorbereiden. ”

U noemt het besluit te plotseling, wat is daar het gevaar van?

“CNV maakt zich zorgen over het grote aantal flexwerkers in Nederland, de groep met weinig vaste uren, weinig baanzekerheid en laag loon. Je ziet nu al in de eerste cijfers dat deze groep het eerst op straat komt te staan. En ik vrees dat die rafelrand van de arbeidsmarkt straks alleen maar groter wordt.”

Waarom?

“Straks gaan onvermijdelijk ook grote groepen mensen met een vast contract hun baan verliezen. Mocht de economie dan later weer aantrekken, dan verwacht ik dat werkgevers deze vaste krachten liever vervangen door mensen die ze ook weer snel kunnen loslaten als het opnieuw tegen zit. Flexwerkers dus. Zo ziet de toekomst er voor kwetsbare groepen als 55-plussers, die nu nog een vast contract hebben, er straks ook somber uit.

“Het is gewoon niet fijn om een onzeker contract te hebben in dit soort tijden. Ik zie nu al een toename van zelfstandigen die toch weer reageren op vaste vacatures. Zet je nu een vacature in bijvoorbeeld de ICT uit, dan heb je dikke kans dat daar iemand op reageert die nu nog zzp’er is.”

Lees ook:

Het kabinet houdt al rekening met het zwartste economische scenario

Het kabinet heeft al rekening gehouden met zwarte scenario’s voor de economie. De eerste cijfers over krimp zeggen nog weinig,volgens minister Wiebes.

Tweede noodpakket: mogelijk zowel strengere voorwaarden als soepelere vergoedingen

Het kabinet hoopt woensdag nog een keer te komen met miljarden euro’s voor bedrijven en werkgelegenheid. Tot op het laatste moment wordt er over de voorwaarden onderhandeld.