CBS corrigeert cruciale zin in rapport over uithuisplaatsingen toeslagenkinderen

Het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS) corrigeert een cruciale zin in een rapport over het toeslagenschandaal. Dat zei Sabina de Regt, wetenschappelijk onderzoeker van het onderzoeksbureau donderdag tijdens een technische briefing in de Tweede Kamer. Het betreft een onderzoek naar het verband tussen uithuisplaatsingen van kinderen en de terugvorderingen door de belastingdienst, die ervoor zorgden dat toeslagenouders met hoge schulden kampten.

In de samenvatting van dat onderzoek, dat in november vorig jaar verscheen, concludeerde het CBS dat de ongeveer 2000 kinderen van toeslagenouders die uit huis werden geplaatst niet door toedoen van de fiscus van hun ouders werden gescheiden. Het CBS vergeleek de toeslagendossiers met die van vergelijkbare gezinnen waarbij de fiscus niet ingreep, en de toeslagenouders kwamen gemiddeld genomen niet vaker in aanraking met jeugdbescherming dan de controlegroep. Veel toeslagengezinnen waren al zwak vóórdat de belastingdienst hen opdroeg kinderopvangtoeslag terug te betalen; ouders waren bijvoorbeeld onder behandeling van de ggz, of kampten al met betalingsachterstanden.

‘Gedupeerdheid verhoogt de kans op kinderbeschermingsmaatregelen niet’, zo luidde een tussenkop van de samenvatting van het onderzoek. Maar dat klopt niet, erkent het CBS nu ook zelf. Bewijs dat toeslagenkinderen vaker uit huis werden geplaatst vonden de onderzoekers niet, maar dat wil niet zeggen dat er in geen enkel geval een oorzakelijk verband was.

In het rapport staan de nodige nuanceringen, en dus trekt het CBS de conclusies niet geheel terug. Zo schreven de onderzoekers ook in november al dat de effecten van de stress over de financiële situatie niet konden worden onderzocht, waardoor niet uit te sluiten viel dat in individuele gevallen de toeslagenaffaire uiteindelijk wel degelijk leidde tot ingrijpen door jeugdbescherming. De gewraakte tussenkop noemde De Regt donderdag ‘ongelukkig’. Het CBS gaat de zin aanpassen.

Volgens De Regt is de fout van het CBS ontstaan toen het onderzoek werd samengevat in toegankelijk taalgebruik. “Er was een samenvatting gemaakt door de onderzoekers en daar stond de zin nog niet in”, zei De Regt. “Daarna is er nog een slag gemaakt ‘hoe kunnen we dit nu duidelijker formuleren’ en dat is inderdaad gewoon ongelukkig gegaan.”

Pijnlijk is dat juist de foutieve kop van de CBS-samenvatting op veel plekken in de media en de politiek is overgenomen. Zoals Peter Kwint (SP) tijdens de briefing opmerkte: “Er staat veel meer in het onderzoek, maar dit is wel hoe een groot deel van Nederland en niet onbelangrijk, een groot deel van de toeslagenouders, het onderzoek van het CBS en de brief van de inspectie erover heeft gelezen.”

Lees ook:

CBS sust lang niet alle ophef over uithuisplaatsingen, nieuwe vragen doemen op

Zijn kinderen vaker uit huis geplaatst als gevolg van de toeslagenaffaire? Daar is geen bewijs voor, zegt het CBS in een dinsdag gepubliceerde studie. Maar volledig uitgesloten is het evenmin.