Belastingmeevaller voor Apple: toch geen 13 miljard betalen

Apple hoeft tóch geen 13 miljard euro aan belastinggeld te betalen in Ierland, in weerzin van een teleurgestelde Europese Commissie die vindt dat dit wél moet. De techreus maakte in 1991 en 2007 speciale afspraken met de Ierse fiscus, die het bedrijf miljarden aan belastingvoordeel opleveren. De Europese Commissie, die toeziet op eerlijke concurrentieregels in Europa, betitelde die afspraken in 2016 als illegale staatssteun. Daarop stapten Apple en Ierland samen naar een hoge Europese rechter, die de twee woensdag in het gelijk stelde.

Dat is een pijnlijk verlies voor Eurocommissaris Margrethe Vestager (mededinging), die al jaren fel strijdt tegen belastingontwijking. En daarbij al vaker ongelijk kreeg van dit zogeheten Gerecht van de Europese Unie. Vorig jaar nog overkwam haar hetzelfde in een zaak over de belastingafspraken tussen koffieketen Starbucks en de Nederlandse belastingdienst.

0,005 procent winstbelasting

Vestagers ambtenaren berekenden in 2016 dat Apple door de ‘selectieve behandeling’ van de Ierse fiscus effectief slechts 0,005 procent winstbelasting betaalde in 2014. Dat is oneerlijk voor andere bedrijven die dat soort belastingvoordelen niet krijgen, schreef ze destijds.

Apple ging als volgt te werk. Tot 2015 sluisde het al haar winst uit Europa en Afrika naar dochterbedrijf Apple Sales International (ASI) in Ierland. ASI staat volledig geregistreerd in dat land, maar met goedkeuring van de Ierse fiscus is het hoofdkantoor ervan in Bermuda gestationeerd. Alle verkoopwinst ging vervolgens naar dat eiland in de Atlantische oceaan, waar geen winstbelasting bestaat.

Zo kon het volgens Verstager dat ASI in een gegeven jaar zo’n 16 miljard euro winst noteerde in Ierland, waarvan slechts 50 miljoen euro belastbaar was. Zij vindt dat die 16 miljard belastbaar moet zijn. Maar de rechter ziet dat anders. Die winst zit nu eenmaal niet in het filiaal van ASI dat wél zichtbaar is voor de Ierse fiscus, is diens standpunt.

“Dit is een handig trucje van Apple”, zegt de Amsterdamse hoogleraar belastingrecht Jan van de Streek. “Het toerekenen van winst aan een hoofdkantoor waar nauwelijks iets gebeurt komt meer voor. Dat is iets wat de rechter ook niet even kan oplossen.” Dat laat onverlet dat van staatssteun volgens het Gerecht niet bewezen sprake is.

Voorkeursbehandeling

De Commissie kan in elk geval niet hard genoeg aantonen dat Apple een voorkeursbehandeling kreeg van de Ierse fiscus. Anders gezegd, dat andere grote bedrijven in exact dezelfde situatie daar dus géén recht op hadden gehad. In de woorden van Apple-topman Tim Cook: “Wij vroegen nooit om, noch kregen een speciale deal”.

Vestager had van het Gerecht moeten laten zien dat de activiteiten in Ierland vragen om een hogere toerekening van winst aan Ierland, zegt hoogleraar belastingrecht Jan Vleggeert uit Leiden. “En dat is lastig. Vooral omdat het bij Apple over merkrechten gaat, en intellectueel eigendom. Die worden vermoedelijk beheerd op het hoofdkantoor van Apple in Cupertino in de Verenigde Staten.”

Zware bewijslast is ook waarom Vestager het vorig jaar van Starbucks en Nederland verloor in een enigszins vergelijkbare zaak om 25 miljoen euro. Van autobouwer Fiat won de Commissie het dan weer wel in een zaak over diens belastingafdracht in Luxemburg. De commissaris meldt nu zich te gaan buigen over het vonnis. Ze kan nog in hoger beroep gaan, en doet dat naar verwachting ook.

Lees ook:

Schoorvoetend betaalt Apple zijn 13 miljard belastingschuld terug aan Ierland

Schoorvoetend deed Apple in mei 2018 de eerste overschrijving de deur uit van de 13 miljard euro belasting die het Ierland schuldig is.