Als er een harde brexit komt, heeft de Nederlandse vissersvloot er een groot probleem bij

Mocht de uittreding van het Verenigd Koninkrijk uitdraaien op een zogeheten harde brexit, dan heeft de Nederlandse vissersvloot er een groot probleem bij. Als de Britten de Europese Unie verlaten zonder een akkoord over de visgronden, zal de Noordzee niet meer het ‘gedeelde’ terrein zijn dat ze nu is.

“De Britten dreigen zich te baseren op een internationaal verdrag. Daarin staat volgens hen: wat in ons water zwemt is van ons”, zegt Pim Visser, directeur van branchevereniging VisNed. Als ze die koers met succes vasthouden, komt de verdeling die de EU in 1983 heeft gemaakt over de visgronden te vervallen. “Dat zou voor alle vissers op de Noordzee heel ingrijpend zijn, want nu is er niet zoiets als Nederlandse, Britse of Deense vis. Er is gewoon Noordzeevis.”

Een afbakening van de Britse wateren gaat onherroepelijk ten koste van de opbrengst van de Nederlandse vloot, die nu veel vis vangt in gebieden die formeel buiten de Nederlandse territoriale wateren vallen. Voor kotters en trawlers uit plaatsen als Arnemuiden en Texel levert een harde brexit grote problemen op, voorziet Visser: “Die moeten dan met z'n allen op een kluitje in de Nederlandse wateren gaan vissen.”

Onzekere toekomst

Bij een uittreding zonder deal heeft volgens Visser ongeveer de helft van de kottervloot (60 kotters) dan een onzekere toekomst. De veel grotere trawlers, waar wel 40-50 man aan boord zijn, hebben zo mogelijk nog meer last van een harde brexit. Zo'n 70 procent van die vloot komt dan in zwaar weer terecht, schat Visser. Hij heeft de indruk dat de Britten min of meer terug willen naar de tijd dat de wereldzeeën werden gedomineerd door het grote Britse Rijk: “Ze willen naar vroeger en zijn ook niet consequent. Ze vinden het prima als de Duitsers hun auto-industrie overnemen maar de vis willen ze wel voor zichzelf hebben.”

Arie Mol, specialist visserij bij Wageningen Economic Research, maakt zich eveneens zorgen over de afloop van de onderhandelingen over de Britse uittreding als EU-lidstaat. “Bij geen akkoord vallen behoorlijk wat visgronden weg. Nederlandse vissers kunnen dan ergens anders gaan vissen, maar dat zal altijd minder zijn dan nu.”

Ongunstige combinatie van factoren

De Nederlandse vloot vaart toch al over woeste golven in deze tijden. Volgens de jongste visserijcijfers uit september maakt de branche over 2019 nog wel winst (13-20 miljoen euro), maar die is meer dan gehalveerd ten opzichte van 2018 ( 48 miljoen euro). Te verwachten is bovendien dat de resultaten voor komend jaar nog veel beroerder zullen zijn. De coronacrisis heeft de horeca hard geraakt waardoor zowel de vraag naar, als de prijs van, vis is gedaald. De pulsvisserij - die gebruik maakt van elektroschokjes zodat de vis uit de bodem ‘schrikt’ en in de netten zwemt - is vanaf juli 2021 verboden en de opmars van windmolenparken op de Noordzee verkleint de visgrond verder. Mol: “Daar komt bij dat natuurorganisaties ter compensatie van die windmolenparken ook delen van de zee claimen. Als een harde brexit daar bij komt, gaat er dus van drie kanten visgrond vanaf. Eigenlijk zijn alle maatregelen afzonderlijk niet levensbedreigend, maar de combinatie wel.”

De soms genoemde optie om de regels te omzeilen door als Nederlandse visser ‘Brits’ te worden, gaat volgens Pim Visser van VisNed niet op: “Je kunt nu niet zomaar een Brits visbedrijf beginnen of kopen”. Zelfs bij een milde uittreding van het Verenigd Koninkrijk blijft er volgens hem een probleem bestaan voor de vangst van populaire zeelekkernijen als haring, makreel, tong, schol en garnalen. “Het ligt er uiteraard aan wat er afgesproken wordt maar zeker is dat de wereld van de visserij er veel ingewikkelder uit gaat zien.”

Lees ook:

De Nederlandse vissersvloot krijgt een flinke klap van de coronacrisis, en daar blijft het niet bij

Het is niet alleen het coronavirus dat de Nederlandse vissersvloot over woeste golven jaagt. De branche heeft meerdere winden tegen.