Aantal faillissementen weer in de lift na jaren van daling

Al luttele maanden na de opening van het eerste filiaal in september 2017 leek het onafwendbaar: het faillissement van warenhuis Hudson’s Bay. Maar pas op Oudejaarsdag 2019 was het zover. “Sommige bedrijven blijven worstelen als ze in de problemen komen”, zegt Gert van den Berg van databureau Graydon. “Het kan dan nog best even duren, voordat ze failliet gaan.” De meeste bedrijven die failliet gaan of zich opheffen, hebben niet lang bestaan. Van den Berg: “Als een onderneming failliet gaat of zichzelf opheft, is dat meestal binnen twee jaar.”

In totaal gingen er in 2019 volgens de cijfers van Graydon 3906 bedrijven failliet, waaronder behalve ­Hudson’s Bay ook bekende winkelketens als Coolcat en Intertoys. Voor het eerst in zes jaar tijd is er sprake van een toename ten opzichte van het jaar daarvoor, namelijk van 3,4 procent. Volgens Van den Berg was het aantal faillissementen in 2018 ook wel erg laag. “Sinds de piek in 2013, toen er ruim 10.000 bedrijven failliet gingen, is het aantal fail­lissementen alleen maar teruggelopen. Nu lijkt er sprake van een kentering.” Het meest opmerkelijke fail­lissement vindt Van den Berg dat van de Nederlandse tak van reisorganisatie Thomas Cook. “Dat zag ik echt niet aankomen.”

Verder oplopen

Hij verwacht dat ook in 2020 het aantal faillissementen verder zal oplopen. “De afgelopen jaren waren er veel starters en relatief weinig opheffingen en faillissementen. Dan zijn er op een gegeven moment gewoon te veel bedrijven. In de competitie met elkaar kunnen ze niet allemaal overleven.”

Definitieve cijfers ontbreken nog, maar Van den Berg schat dat ook het aantal opheffingen over 2019 hoger uitvalt dan het jaar daarvoor. “De overgrote meerderheid van de bedrijven eindigt niet in een faillissement, maar stapt er op een goede manier uit, zonder schuldeisers. In de eerste drie kwartalen van 2019 ging het om ruim 90.000 opheffingen.”

Dat het aantal faillissementen weer toeneemt, is volgens Van den Berg niet iets om bang van te worden. “Als het regent, betekent het ook niet dat daarna de zondvloed volgt.”

Het grootste aantal faillissementen kwam voor rekening van de ­sector groot- en detailhandel, maar dat komt volgens Graydon vooral omdat die sector de meeste bedrijven telt.

Gezondheids- en welzijnszorgen

Wat vooral opvalt, is dat het aantal faillissementen in de gezondheids- en welzijnszorg is gestegen, namelijk met 20,3 procent. Van den Berg vermoedt dat dit iets te maken heeft met het overhevelen van zorgtaken naar de gemeente in 2015. “Bij dat soort beleidswijzigingen zie je vaak dat ondernemers mogelijkheden aangrijpen om geld te verdienen. Zij denken dan dat ze wel een graantje ­kunnen meepikken van al dat zorggeld. Nu zijn we een paar jaar verder en is het kaf van het koren gescheiden.”

Over de impact van de problematiek rond stikstof en pfas op het aantal faillissementen, is nog niets te zeggen. “Daarvoor is het echt nog te vroeg ”, zegt Van den Berg. “Dat er in de bouw meer faillissementen zijn (14,2 procent), kun je niet daaraan koppelen. En in de landbouw zien we in 2019 juist een terugloop van het aantal faillissementen (-17,5 procent).”

Thomas Cook is niet meer. Hoe kon zo’n reisinstituut bezwijken?

Het is voorbij voor touroperator Thomas Cook. De reismarkt is zo veranderd dat het bedrijf de koers niet tijdig kon verleggen.