Zonnepanelen plaatsen zonder bonje met de buren, hoe pak je dat aan?

Zonnepanelen zijn niet alleen een bron van duurzame stroom, maar ook van gedoe met de buren. De installatie van panelen op het dak leidt in toenemende mate tot conflicten, bleek uit de nieuwste Juridische Barometer over 2022.

Wie zonnecellen op het dak legt, kan zelf overlast ervaren doordat de boom bij het huis van de buren een hinderlijke schaduw werpt op de panelen, bijvoorbeeld. Of door hoogbouw van de buren. Andersom kunnen de panelen steen des aanstoots zijn, als ze schittering reflecteren of het uitzicht volgens de klager verpesten. Hoe kun je er, in onderling overleg of indien een klachtprocedure onafwendbaar blijkt, samen het beste uitkomen?

Vooropgesteld: zonnepanelen ‘lelijk’ vinden is in elk geval nooit een legitiem argument om de (achter)buren te sommeren hun dak kaal te houden. Zoals etiquettespecialist Beatrijs Ritsema het in Trouw al eens verwoordde in antwoord op een paneelschuwe brievenschrijver: ‘Uw esthetische bezwaren doen niet ter zake. Ik bedoel, het gaat hier niet over een windmolen van 20 meter die de buurman in zijn tuin opstelt, maar om een afwijkend getinte dakbedekking. Ter vergelijking: tegen schotelantennes kunnen evenmin esthetische bezwaren in stelling worden gebracht.’

Om die vergelijking door te trekken: net als voor een schotelantenne is voor het aanbrengen van zonnepanelen meestal geen vergunning nodig (tenzij een bestemmingsplan van de gemeente daartoe noopt). Dus vooraf bezwaar aantekenen is dan al niet aan de orde.

Panelen moeten op het eigen dakdeel blijven

Dat neemt niet weg dat klagen soms tot de mogelijkheden behoort, wanneer bewoners in de buurt zonnepanelen neerleggen. Ze moeten namelijk wel aan bepaalde eisen voldoen.

Zonnepanelen op een schuin dak moeten netjes binnen de grenzen van het eigen dakdeel blijven. Steken ze uit, dan kunnen de buren bezwaar maken. Liggen de panelen op een plat dak, dan dient een brede rand vrij te blijven, geldt als leidraad binnen het burenrecht.

Wie daar netjes op let, voorkomt vaak de eventuele hinder die buren ervaren of vrezen. Dat verkleint de kans op bonje. Wat ook helpt, staat te lezen op zo’n beetje elk adviesplatform over burenconflicten: praat met elkaar. Stel omwonenden, ondanks het feit dat er geen vergunningsplicht bestaat, tijdig en goed op de hoogte. Dit lijkt acceptatie te vergroten. Kijkt iemand plotsklaps uit op een glimmend zwart dak, dan ligt een negatieve reactie eerder op de loer. Gooi een briefje in de bus, of trek even aan de bel.

Wie zich van zijn meest constructieve kant wil laten zien, kan de buren ook laten meedenken over de beste positionering of de meest passende kleur – behalve zwart zijn ook andere tinten verkrijgbaar. Ook integratie van de panelen tussen de dakpannen is met innovatieve (let op: wel duurdere) systemen soms een optie, die sceptische buren met esthetische eisen wellicht over de streep kunnen trekken.

Voordeel kan zijn: daar kun je ook iets voor terugvragen. Wordt die conifeer een paar tuinen verderop nu wel erg hoog, waardoor een schaduw over de panelen valt? Dan willen ze die vast terugsnoeien. Of weghalen, mocht de groei echt uit de hand lopen.

Ook de panelenbezitter kan z’n tanden laten zien

Is een boomminnende buur daartoe niet bereid, dan heeft de panelenbezitter op zijn beurt ook rechten. Bomen mogen niet op minder dan twee meter van de erfgrens geplaatst worden. Heesters moeten zeker een halve meter afstand houden.

Let wel: als bomen er al jarenlang staan, behouden ze dat recht vaak. En niet elke boom mag zomaar worden weggehaald: een kapvergunning kan nodig zijn.

Bij hinderlijke schaduw kunnen paneleneigenaren wel hun tanden laten zien. Met kans van slagen, bleek in 2021 uit een uitspraak van de Raad van State. Een klager kreeg van de hoogste bestuursrechter gelijk. Het was in dat geval geen boom die ‘in de weg’ stond, maar een opbouw bij de buren. Dat belemmerde de zonnestroomproductie. Daarmee belemmerde de bewoner het zonnepanelengenot van zijn buren, oordeelde de rechter. In een andere zaak, in juli 2021 wees de rechter de klacht van een buurman over de schittering van de zonnepanelen af.

Zonnepanelenfittie

Dat oordeel is geen vast recept, wanneer buren er samen niet uitkomen tijdens een zonnepanelenfittie. Dat bleek uit een uitzending van tv-programma De rijdende rechter in oktober 2021. Bewoners met zonnepanelen op het dak moesten een matte rand monteren, zodat de achterburen (een koppel met oogproblemen) geen last meer van lichtreflectie zouden hebben.

Veel prettiger dan al dat gesteggel is het natuurlijk als de buren geen problemen hebben met de komst van zonnepanelen, of hun duim erover opsteken. Een bekend fenomeen is dat het best aanstekelijk kan werken als er zonnepanelen in de straat verschijnen. Dat brengt anderen op ideeën.

Gezamenlijk panelen plaatsen, dat is pas gemoedelijk. Dat wil zeggen: gelijktijdig. Want omdat elke bewoner over een eigen omvormer en kabel moet beschikken, lijkt het juridisch geen optie om samen met de buren het hele dak vol te leggen en de zonne-oogst fysiek te delen.

Lees ook:

Historische groei aantal zonnepanelen op woningdaken in 2022

Netbeheerders hebben in 2022 een historische groei van het aantal zonnepanelen op woningdaken waargenomen.