Zon, wind en wat batterijen kunnen in 2030 al onze stroom leveren

Als we nu de juiste koers uitzetten kan in 2030 niet 70 procent van al onze stroom duurzaam zijn, zoals Europees is afgesproken, maar 100 procent. En dat louter met wind- en zonne-energie, aangevuld met batterijen voor de windstille en donkere uren. De stroom wordt bovendien spotgoedkoop, waardoor tal van nieuwe industrieën zullen ontstaan.

De Amerikaanse energie-denktank RethinkX roept politici op nu toch vooral goed naar de kansen te kijken, want de energierevolutie is in hun ogen onontkoombaar. Windturbines, zonnepanelen en batterijen zijn nu al zo goedkoop dat ze kolen, gas en kernenergie uit de markt gaan drukken. De komende tien jaar worden ze samen nog eens 70 procent goedkoper. Landen die hier als eerste op inzetten, kunnen ook als eersten van de nieuwe goedkope stroom en nieuwe bedrijvigheid profiteren.

Geen wind en geen zon

Tot nu toe worden ideeën om alle stroom met windmolens en zonnepanelen op te wekken steevast afgedaan met het argument dat er ‘dunkelflautes’ zijn: perioden van wel 14 winterse dagen achtereen waarin de zon amper is te zien en de wind is gaan liggen. Die perioden zijn te lang om met batterijen te overbruggen en dus moet je dan peperdure gascentrales of kerncentrales achter de hand hebben, zo luidt dan de redenering.

RethinkX zegt dat die theorie gebaseerd is op de verkeerde aanname dat je niet meer windturbines en zonneparken moet realiseren dan je aan stroom kwijt kunt. Maar je moet juist meer wind- en zonneparken bouwen. Dan produceren die tijdens dunkelflautes toch nog wel wat energie. Vervolgens voeg je daar batterijen aan toe om de echt donkere en windstille momenten te overbruggen. Mik je op heel veel wind- en zonneparken en weinig batterijen, dan ben je duur uit, en omgekeerd: veel batterijen en wat minder turbines en panelen is ook duur.

Nul euro subsidie

Als je de juiste mix van batterijen, molens en panelen vindt om 100 procent duurzame stroom zo goedkoop mogelijk te produceren, kom je op kWh-prijzen van 2,5 tot 5 eurocent. RethinkX onderzocht daarvoor drie regio's: Californië, Texas en New England, die samen representatief zijn voor de VS alsook voor veel andere streken in de wereld. Je hebt dan batterijen nodig die slechts 37 tot 89 uur per jaar aan dunkelflautes weten op te vangen, alles afhankelijk van waar een land op de aardbol ligt. 100% SWB (zon, wind en batterij) noemt het bureau dit scenario.

Dat lijkt nog niet zo spectaculair, 2,5 tot 5 cent. Maar bij zijn berekeningen heeft RethinkX dan ook allerlei zaken heel conservatief ingeschat. Zo is men ervan uitgegaan dat de huidige ontwikkeling van panelen, turbines en batterijen doorgaan, met dus 70 procent kostenreductie tot gevolg, maar met geheel nieuwe doorbraken wordt geen rekening gehouden. Ook is van nul euro subsidie uitgegaan, en is geen rekening gehouden met zonnepanelen op daken van particulieren, wat juist een snel groeiende markt is die ook voor goedkope stroom kan zorgen. En inmiddels zijn in Arabische landen, alsook in Portugal, al zonneparken op komst die stroom voor 1,5 cent gaan leveren.

Superstroom

RethinkX komt in feite ook op een lagere prijs uit. Omdat je bij 100% SWB meer windmolens en zonnepanelen neerzet dan je meestal nodig hebt, zul je op veel momenten te veel stroom produceren. Die stroom is voor de kWh-prijs van 2,5 tot 5 cent niet meegerekend. Het is stroom die opgewekt wordt zonder extra kosten te maken. Als je die ook weet te verkopen, daalt je gemiddelde stroomprijs naar 1,2 tot 3,2 eurocent per kWh.

‘Superstroom’ noemt RethinkX die ‘gratis’ overtollige stroom. En juist deze superstroom kan voor onvermoede nieuwe bedrijvigheid en extra inkomsten zorgen. Het bureau trekt vergelijkingen met de komst van stroom toen die in eerste instantie de olie in olielampen verving; al gauw kwamen er veel meer toepassingen en ontstonden er talloze nieuwe bedrijven dankzij het nieuwe fenomeen. En de mobiele telefoon is niet louter een draagbare telefoon gebleven maar heeft bedrijven als Uber en tal van andere ontwikkelingen mogelijk gemaakt. Nu nog zien we te veel stroom als een kostbaar probleem dat nieuwe kabels nodig maakt. Maar we moeten juist kijken naar wat er met overvloedige goedkope stroom mogelijk wordt, aldus het adviesbureau.

Stroomprijs nog lager

De energie-analisten adviseren zelfs om naast de windmolens en zonneparken die nodig zijn voor het scenario 100% SWB nog meer windmolens en panelen te installeren. Daardoor heb je weer iets minder batterijen nodig, wat in de kosten scheelt, en houd je plotseling nog veel meer Superstroom over. Een extra investering van 20 procent in het hele systeem levert je een verdubbeling aan Superstroom op, en de prijs van een kWh daalt nog verder, naar 1 tot 2,2 eurocent.

Overstappen op het scenario 100% SWB zal voor Nederland een investering vergen van tien jaar lang een paar miljard euro per jaar, enkele tientallen miljarden in totaal. Eigenlijk vind ik dat niet eens zo heel veel geld. En onder de streep zou de prijs van stroom voor ieder Nederlander fors verlaagd kunnen worden en zouden tal van nieuwe bedrijven voor werkgelegenheid kunnen gaan zorgen. Er zijn slechtere investeringen denkbaar.

In zijn weblog ‘Vincent wil zon’ belicht Vincent Dekker innovaties en ontwikkelingen op het gebied van groene energie, dichtbij en ver van huis. Lees meer afleveringen op trouw.nl/vincentwilzon.

Lees ook:

Alle energie duurzaam in 2050: het kan, en als we dat willen kan het nog eerder

Alle energie kan over dertig jaar duurzaam zijn. Niet alleen de stroom voor huis en auto, maar ook de brandstof voor vliegtuigen en schepen, de hitte voor de industrie en de energie om van zout water drinkwater te maken.